Bilişim Teknolojileri Reklamlarında Toplumsal Cinsiyet Örüntüleri: BT Haber Örneği

Gender Patterns in Advertisement of Information Technologies: The Case of BT Haber (IT News)

Gamze Göker

Özet

Bu çalışmada bilişim teknolojileri (BT) süreli yayınlarının reklam metinlerinde öne çıkan, yeni sağ ideolojiden beslenen ve sözde ideoloji ile cinsiyetten arındırılmış teknoloji söyleminde kadının ne şekilde konumlandırıldığı irdelenmektedir. Kadının teknolojiye “yakın” ve “yatkın” olmadığı, “teknolojiden uzak olduğu” söylemi ile bu söylemin kurulduğu araçlardan biri olan BT süreli yayınları arasında karşılıklı olarak birbirini besleyen, destekleyen bir süreç işlemektedir. Bu cinsiyetçi söylemin yeniden üretilmesi, gündelik yaşamda kadınların teknolojiyi üretme ve kullanma pratiklerini olumsuz yönde etkilemektedir. Çalışmada BT yöneticilerine yönelik yayınlanan BT Haber gazetesindeki reklam metinleri metin çözümlemesi yöntemiyle incelenmiştir. BT alanının, toplumsal cinsiyet ideolojisinin yanı sıra, yeni sağ, teknokrasi ve mühendislik ideolojisi gibi söylemlerden de beslenerek kadını ikincil ve edilgen olarak konumlandırdığı ortaya çıkarılmıştır. Bu toplumsal cinsiyet ideolojisi BT reklamları ile kurulmakta, yeniden üretilmekte ve doğallaştırılmaktadır.

Abstract

In this study, the gendered discourse of information Technologies throughout the usage patterns of advertisement texts in IT periodicals are evaluated from the feminist perspective. How woman subjects are described and re-described by this technological discourse based on neoliberalism is inquired. This discourse claims that woman subject is not able to use high technology and therefore dominant gender ideology reproduces itself. The main argument of this study is that IT periodicals and advertisement texts published on these periodicals describe woman’s relation with IT in a secondary and passive way. It is assumed that dominant gender ideology naturalizes the woman stereotypes about the relation between woman and technology. In this study BT Haber, which periodical targets IT managers in Turkey, is revealed that related with gender ideology all together locate woman in a secondary and passive situation. Thus, in the society dominant gender ideology is created, reproduced, and naturalized by IT advertisements.

Okumak için tıklayınız

Kültür ve İletişim

AoIR programı belli oldu

Internet Research 10.0 – Internet: Critical, Internet Araştırmacıları Birliği’nin (Association of Internet Researchers – AoIR) yıllık konferanslarının onuncusudur. AoIR, Internet çalışmaları alanında her disiplinden öğrenci ve akademisyenlerin uluslararası birliğidir.

Internet: Critical, 7-10 Ekim 2009 tarihleri arasında Milwaukee’de gerçekleşecek.

Internet: Critical, disiplinlerarası araştırmacıların aşağıdakileri içeren çeşitli eleştirel Internet sorunsallarını düşünmesi, betimlemesi, sorgulaması, uğraşması ve yeni iddialar ortaya atması için bir alan sunacak.

• eleştirel anlar, üyeler, uygulamalar
• eleştirel kuramlar, metotlar, inşalar
• eleştirel sesler, tarihler, metinler
• eleştirel ağlar, kavşaklar, alanlar
• eleştirel teknolojiler, eserler, hatalar
• eleştirel etik, müdahaleler, alternatifler

Konferans Programı

Kadınlar ve Erkekler Chat’te…

Yazan: Gamze Göker

Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı, Doktora Öğrencisi.

Yayınlandığı Yer: KİLAD (Kocaeli Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Araştırma Dergisi), no:5 2004, Bahar, 43-65.

Abstract: This study attempts to investigate how gender roles of men and women in daily life reflect into chat environment as a meeting place. For this research three women and two men were interviewed by using semi-structural interviewing techniques. Online chat that is an enviroment reflecting male and female gender roles in the society just like it happens in real life, is ussed for different purposes by women and men.

While women mainly chat to hear from the family members and talk to friends, men’s main purpose for chat is to meet women and take this new relationship that started with chat to real-life as soon as possible. Offering a different communication opportunity along with its advantages and disadvantages, chat also is a hybrid communication structure that contains the specifications of written and verbal culture together. Chat offers an important ground for self-expression, especially to women.

1. Giriş

Bir kültürel karşılaşma mekanı olarak ‘chat ortamı’nın incelendiği bu küçük araştırmada özellikle günlük yaşamdaki kadın ve erkek rollerinin sanal ortama nasıl taşındığı, kadın ve erkeklerin ‘sanal alemde’ nasıl varoldukları irdelenmeye çalışılmaktadır. IRC (“Inter Related Chat) diğer adıyla chat programları, istendiğinde kimlik ve kişilik özelliklerinin kolayca gizlenebileceği (personal anonymity), karşıdaki insan/insanlarla önyargısız ve güvenli bir şekilde yazışılabilecek ortamlardır (Çavuş 2003). Chat, bilişim teknolojilerinin hızlı bir biçimde değiştiği, geliştiği bu dönemde insanın olağan iletişim ihtiyacını gidermenin en kolay ve görece ucuz yollarından biri. Tıpkı gerçek yaşamda fiziksel olarak kurulmuş, ‘seyirlik mekanlar’ olarak adlandırabileceğimiz bulvar, alışveriş merkezi, bar ve kafeler gibi chat ortamı da heteroseksüel kadın ve erkeklerin, gey ve lezbiyenlerin, farklı sınıfsal ve kültürel özelliklere sahip insanların aynı zamanda cinsel hazzı da içinde barındırabilen bir iletişim amacıyla biraraya geldikleri sanal bir mekan olarak algılanabilir.

Verili bir toplumsal cinsiyet kültürünün ürünleri olan kadınlık ve erkeklik rollerinin; kendi kurallarını, avantaj ve dezavantajlarını dayatan yeni bir mekan olarak chat’e nasıl yansıdığını görebilmek için bu çalışmada üçü kadın ikisi erkek, beş kişiyle görüşme yapılmıştır. Araştırmada, yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme yönteminde, ana hatlarıyla belirlenmiş olan konu ile ilgili bazı temel bilgilerin edinilmesi ve görüşme sırasında rotanın kaybedilmesini engelleyen kimi sorular dışında, görüşmecinin anlatımına müdahale edilmez. Daha çok sohbet havasında geçen yarı yapılandırılmış görüşme, araştırmacı ve görüşülen kişi arasında etkileşime olanak sağlayan bir yöntemdir. Bu araştırmada da, internetle ilişkilerinde chat’in kapladığı yeri anlayabilmek için görüşme yapılan kişilere öncelikle, ne kadar sıklıkla ve ne kadar süreyle internete girdikleri, interneti hangi amaçlarla kullandıkları, düzenli olarak takip ettikleri web siteleri olup olmadığı, internette kaldıkları sürenin ne kadarını chat yaparak geçirdikleri vb. sorular yöneltilmiştir.

Bilgi-iktidar ilişkisinde eski-yeni siyaset zemini: Wikipedia

Yazan:Koray LÖKER

Yayınlandığı Yer: eXpress -Temmuz 2009

Wikipedia, kendi tanımıyla, herkesin yazabildiği özgür bir ansiklopedi. 2001 yılında, herkesin erişimine açık ama konvansiyonel editoryal süreçleri içeren bir ansiklopedinin taslak maddeleri üzerinde birden çok kişinin çalışabilmesi için kurulmuş. Ancak kısa sürede öyle bilinir ve kullanılır hale gelmiş ki, ana projenin pabucunu dama atmayı başarmış. Sekiz yılda, 3 milyonu İngilizce, 10 milyondan fazla madde ve 5 milyona yakın görsel/işitsel dosya içeren ansiklopedi, bugün İnternetin en popüler yedinci adresi.

Bu durumun ansiklopedi kavramı açısından önemi, Microsoft’un ansiklopedisi Encarta’yı piyasadan çekmesiyle daha iyi anlaşılabilir. Böylece basitçe ekonomik boyutlu bir pazar kavgasının yanında, bu kavganın galibiyle belirlenecek gibi görünen bir başka tartışma alevlendi. ”Ansiklopedi nedir” tartışmasında iki rakip anlayışı temsil eden birer örnek başbaşa kaldılar ve Britannica ile Wikipedia arasındaki rekabet, ansiklopedi sözcüğünün karşılığı ne olacak ve daha da önemlisi, kavramların tanımını kim belirleyecek yarışı haline geldi.

Yeni Medya Çalışanlar İçin Türkiye’den Bir Blog

yenimedya.wordpress.com adlı yeni blog sitemiz Temmuz ayında yayıma girdi. Bu blog sitesi yeni medya alanında çalışan araştırmacılar tarafından açıldı. Burak Doğu, Günseli Bayraktutan-Sütcü, Işık Barış Fidaner ve Mutlu Binark’ın yöneticiliğini yaptığı blog, İntenet, toplumsal paylaşım ağları, dijital oyun başta olmak üzere yeni medya alanında farklı ve eleştirel bakış açısından sorgulamaları ve üretimleri bir araya getirmek ve paylaşmayı amaçlıyor. Bu nedenle yenimedya.wordpress.com’a blog yazarı olarak katkıda bulunmaya davet ediyor. Blog yönetimi, yeni medya yasakları, mahrem, gözetim ve gözetlenme olgusu, kullanıcı ve bağımlılık, toplumsal ağların yeniden üretimi, kullanıcının içerik yaratması, alternatif medya, yeni medya endüstrisi, yeni medya politikaları, yaratıcı endüstri ve emek gücü, yeni medyada bireyin benliğinin sunumu/performansı, dijital oyuncu türevleri, yeni medya kullanım pratikleri ve kuşaklar arası farklar, yeni toplumsal hareketler ve yeni medya ortamı arasındaki ilişki, İnternet veya çevrimiçi gazetecilik vb. bir çok araştırma konusu üzerine üretimi ve üreticileri bu blogda “yeni bir yazılı kültür” ortamında yazmaya bekliyor. Blog yöneticilerinin bir amacı da Türkiye’de yeni medya çalışmaları alanında üretilen akademik bilgi birikimini derlemek, arşiv olarak sunmak…Böylece Türkiye’de üretilen bilgi birikimi görünür kılınırken, üretilen bilginin de değerlendirilmesi sağlanabilir…

Kitap tanıtımlarınızı, makalelerinizi, bitirme tezi, lisans üstü tezlerinizin özetlerini, duyurulmasını istediğiniz konferans ve etkinlikleri bu blog aracılığı ile yayabilirsiniz. Ayrıca, tartışılmasını veya incelenmesini gerekli gördüğünüz konu önerilerini iletebilirsiniz.

Bilgi ve iletişim için:

Sosyal Paylaşım Ağı Olarak Facebook ve Türkiye’de Kullanım Pratikleri: Kolektif Üretim’in Facebook Haziran 2009 Araştırması

Mutlu Binark
Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Bahar 2009 eğitim-öğretim döneminde vermekte olduğum “Enformasyon Teknolojileri  ve Toplumsal Cinsiyet” adlı yüksek lisans dersi kapsamında, dersi alan Ayşenur Yıldırım, Çağdaş Gümüşoluk, Eser Aygül, Murat Haner, Senem Börekçi, Serpil Öztürk, Tuğrul Çomu adlı yüksek lisans öğrencileri ile “Kolektif Üretim” adı ile Facebook’un Türkiye ayağını bir kaç kavram ve sorun odağınında araştırmaya karar verdik. Sosyal paylaşım ağlarının özellikleri, türleri, Facebook’un Türkiye’de kullanıcı sayısı, Türkiye’den kullanıcıların genel olarak bu yeni medya ortamında ne yaptığı, kullanıcıların mahrem ve elektronik gözetim algısı, toplumsal örgütlenmelere
bakışı ve katılımları, kullanıcıların Facebbok ortamında kimliklerini performe edişleri, çevrimiçi iletişimin çevrimdışına taşınması durumu, ana akım medyada Facebook özelinde sosyal paylaşım ağlarının temsili ve gündeme getirilme biçimleri  gibi.

Ayrıntılı bilgi için tıklayınız