Yazar: Wendy L. Patrick, J.D., Ph.D.
Türkçeleştirip Özetleyen: Beren Kandemir, Hacettepe Üniversitesi SBE İletişim Bilimleri Doktora Programı
Birçoğumuzun, şüpheli bir e-posta veya gerçek olamayacak kadar iyi bir “anlaşma” teklifi hakkında bize soru soran yaşlı bir ebeveyni veya büyükanne-büyükbabası olmuştur. Buradaki kurtarıcı nokta ise, bu yakınımızın durup bize bu soruyu soracak kadar bilgi sahibi olmasıdır. Çünkü bu kulağa gerçek olamayacak kadar iyi gelen tekliflerin çoğu genellikle gerçek değildir.
Ancak çok sayıda yaşlı her gün internet dolandırıcılığının kurbanı olmaktadır, çünkü siber suçlular dolandırıcılık faaliyetlerini sahtekarlığı tespit etmenin neredeyse imkansız olduğu bir noktaya kadar kusursuzlaştırmışlardır, özellikle de kurban hakkında genellikle çevrimiçi olarak elde ettikleri doğru bilgilere sahip oldukları durumlarda. Neyse ki siber dolandırıcılık alanında çalışan araştırmacılar, savunmasız yetişkinleri korumak için, özellikle yaşlıları hedef alan, internet hırsızları tarafından kullanılan en son hileleri sürekli olarak takip etmektedirler.
Dijital İstismar
Tianyi Zhang ve diğer. (2023), yaşlıların maruz kaldıkları dolandırıcılık konusunu “Dijital Çağda Yaşlıların Finansal Sömürüsü” başlıklı bir çalışmada araştırmışlardır.* Araştırmacıların fark ettikleri ilk noktalardan bir tanesi, COVID sırasında yaşlıların finansal istismarına ilişkin ihbarların artmasıdır. Covid-19 salgını, birçok yaşlının sağlıkları ve mali durumları hakkında endişelenmekle kalmayıp aynı zamanda yakınlarından da izole oldukları bir dönemdi. Geleneksel iletişim yöntemleri kullanımı konusunda daha rahat olan birçok kişinin dijital teknolojiye olan görece yabancılığı da eklenince, yaşlılar finansal saldırganlara karşı emsali görülmemiş bir şekilde savunmasız hale gelmişlerdir.
Zhang ve diğer. (2023), toplumsal krizler dışında ayrıca birçok yaşlının başkalarına bağımlı olma durumları nedeniyle de doğal olarak risk faktörlerine maruz kaldıklarını belirtmişlerdir. Bu risk faktörleri arasında; gençlere göre daha az sosyal desteğe sahip olmak, bilişsel işlevlerdeki zayıflamalar, finansal konularda yardım da dahil olmak üzere gündelik yaşamın temel yönleri için başkalarına bağımlı olmak ve finansal karar alma süreçlerinde zayıflamalar yer almaktadır. Yaşlılar dijital teknoloji ve sosyal medya kullanma konularında giderek daha yetkin hale gelseler de, yaşla beraber artan bazı kaçınılmaz risk faktörleri nedeniyle birçoğu hala savunmasız durumdadır.
Romantizm ve E-Ticaret
Yaşlılar en çok hangi tür dolandırıcılıklara kanma eğilimindedir? Bir kısmı geri kalanlarımızın da başına gelenlerden bazıları belki de. Zang ve diğerleri, aşk dolandırıcılığının yaşlıların maruz kaldığı en maliyetli finansal dolandırıcılık olduğunu ve bunun 2020 yılında 139 milyon dolarlık kayıpla sonuçlandığını belirtiyorlar. Bu, pandemi sırasında yaşlılar için çekici bir sosyalleşme yöntemi de olan, çevrimiçi flört, sosyal medya ve diğer çevrimiçi platformların kullanımındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Dolandırıcı talipler, “acil bir durum” için mali destek talep etmek amacıyla, potansiyel yaşlı kurbanlarının ilgi, yakınlık ve şefkat arzularını besleyecek şekilde dijital kur yapmaya girişmektedirler. Zhang ve diğer., pandemi dolandırıcılarının, yüz yüze buluşmaktan kaçınmak için ek bir bahane olarak Covid endişelerini kullandıklarına işaret ediyorlar.
Ticari dolandırıcılıklar, hırsızların yaşlıları hedef almasının bir başka yoludur. Zhang ve diğerleri, çevrimiçi alışveriş dolandırıcılıklarının yaşlıları etkileyen en yaygın dolandırıcılık biçimi olduğunu ve pandemi sırasında vakaların öncekinin iki katından daha fazla arttığını belirtmişlerdir. Sosyal mesafe ve artan çevrimiçi alışverişle birlikte, mobil uygulamalarda ve sosyal medyada sahte reklamların yanı sıra, reklamı yapılandan daha düşük kalitede ürünler sunan ve bazen de ürünleri hiç teslim etmeyen sahte çevrimiçi mağazalarda da bir artış olduğunu eklemişlerdir. Ayrıca yaşlıları hedef alan dolandırıcılar, yaşlıların çevrimiçi iş yapma biçimlerini takip ederek, odaklarını çek ve nakit paradan, hediye ve kredi kartlarına çevirmişlerdir.
Yaygın dolandırıcılık kalıpları hakkında bilgi sahibi olmak ve sağlıklı ölçüde durumsal farkındalık, hem kendimizi hem de en savunmasız olanları korumamızı sağlayacaktır.
Kaynaklar:
*Elder Financial Exploitation in the Digital Age. Tianyi Zhang, Nathaniel P. Morris, Dale E. McNiel and Renée Binder Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law Online June 2023, 51 (2) 173-180
Orijinal Metin
Yeni Medya 