Sosyal Medya ve Benlik Sunumu-Yazı Dizileri

The Presentation of Self on/through  New Media

SİTİ DEWİ AİSYAH/Hacettepe University Faculty of Communication, Graduate Student

If we talk about New Media, it is about something new in our time in terms of media. The concept of New Media will always be new and renewed. The New Media is coming because of the development of the internet.

Quoting what  Brandon Vogt said on The Church and New Media, New Media most commonly refers to content available on-demand through the Internet, accessible on any digital device, usually containing interactive user feedback and creative participation. Common examples of new media include websites such as online newspapers, blogs, or wikis, video games, and social media. A defining characteristic of new media is dialogue. New Media transmit content through connection and conversation. It enables people around the world to share, comment on, and discuss a wide variety of topics. Unlike any of past technologies, New Media is grounded on an interactive community. ^[1]

Due to its interactivity, there is a freedom of speech in which we can say everything we want to say without any doubt, even the harsh we can also comment on it. There is no such mediator in this case. For example, in a blog, facebook or instagram, there is no mediator who can solve the debate or discussion among the commenter but however the owner of this social media can delete the unproper comment before anyone else can see but because sometimes famous people can have many comments, they even cannot read one by one. So this problem is undeniably hided.

Nowadays. the existency in social media is like a must. In Facebook, we even call it “Home” which actually it represents our “self representation”. Imagine what we do in our home, we can do almost everything without being embarassed. However, our social media is also known by others. Even if it is called “home”, we have to filter whatever we want to share especially if we are “social media figures”.

Talking about self-representation, first we have to underline that sometimes we are enganging in social media for being a famous figure. But sometimes, we decide that we only an audience of the famous figures in social media. So the first question that has to be asked is 1. How can we be famous in social media?

2. Is it easy to make ourselves famous in social media?
3. Does social media really present ourselves?

Let me describe one by one. First, the way to get famous in social media is using a hashtag, we can use a famous hashtag that is still on trending topic. Second one, we can often comment on the feed from someone that has already been famous or retweet the famous qoutes. Also we can make or join a community in which we are interested in.

I observe that in Instagram, the famous Instagrammers, whom were previously infamous, who get lots of followers are (this case is especially happening in my country and can happen in Turkey too) are photographers, fashion people, chefs or people who post about food, yogi, make up artists, illustrator and of course because the majority of the religion in our country is Islam, hijabi got a lot of followers especially the one who are inspiring and motivating people to being covered.

Is it easy to make ourselves a public figure in social media? The answer in between, sometimes it can be incoincidently easy but somehow there are also a lot of people who really take efforts to become famous. The people who first exist in the new media can be more famous than people who are late using it. There is a blogger (also instagrammer too) who have her own team to make her famous in social media. It can be that they pay for being promoted.

And if they have become famous, is it easy being a public figure? Not at all. There are a lot of destructive comments and even a hater community, if I can say, about us, about our activity. Being a public figure, we have also to be good and be shown as a beautiful or handsome person.

The last question is about presentation of ourselves in social media. This can be referred to Erving Goffman’s book The Presentation of Self in Everyday Life which uses the imagery of the theatre in order to portray the importance of human social interaction.

The Presentation of Self in Everyday Life was the first book to treat face-to-face interaction as a subject of sociological study. Goffman treated it as a kind of report in which he frames out the theatrical performance that applies to face-to-face interactions. He believed that when an individual comes in contact with other people, that individual will attempt to control or guide the impression that others might make of him by changing or fixing his or her setting, appearance and manner. At the same time, the person the individual is interacting with is trying to form and obtain information about the individual.

Goffman also believed that all participants in social interactions are engaged in certain practices to avoid being embarrassed or embarrassing others. This led to Goffman’s dramaturgical analysis. Goffman saw a connection between the kinds of acts that people put on in their daily life and theatrical performances.

In social interaction, as in theatrical performance, there is a front region where the “actors” (individuals) are on stage in front of the audiences. This is where the positive aspect of the idea of self and desired impressions are highlighted. There is also a back region or stage that can also be considered as a hidden or private place where individuals can be themselves and set aside their role or identity in society.

The core of Goffman’s analysis lies in this relationship between performance and life. Unlike other writers who have used this metaphor, Goffman seems to take all elements of acting into consideration: an actor performs on a setting which is constructed of a stage and a backstage; the props in both settings direct his action; he is being watched by an audience, but at the same time he is an audience for his viewers’ play. [2]

The theater itself can be replaced by social media. The social media is the replacement of a theatre. We, the users, are the actor of the play. The followers or likers are the audience who see our play. It can be seen that someone can be a famous actor in a social media because the divergence of our media. Not only people who are shown on theater, television or radio who can be famous. Those are types of “old media”, but now the era of “new media” is on the digital world. Someone who has an interest profile can be an actor in the social media.

In the digital world, the human social interaction can be easily found because it is interactive media. But the problem is, it is not face-to-face like what Goffman mean in his book. The interaction is better if we have a face-to-face meeting so the discussion will flow smooth and direct.

Back to the presentation of self, as research suggests, your “real self” is what you are – your attributes, your characteristics, and your personality. Your “ideal self” is what you feel you should be; much of it due to societal and environmental influences. From a societal standpoint, many of us are driven by competition, achievement, and status; hence, the creation and portrayal of our ideal selves. [3]

Consider the fact that on social media sites, we consider our profiles to be presentations of who we are. Therefore, through interaction with the social medium, the real and ideal selves intersect; and the ideal self is at least partially actualized. In essence, our online selves represent our ideals and eliminate many of our other real components.

Social media, sometimes, can present ourselves but sometimes not. If we want to be honest, we can put everything about us on our social media. We can post every activity on our social media, in a summary we can post anything we want in our social media. However, there are people who use social media to create a good image of them.

However, there is a bad effect of social media, that is sometimes we are lulled by the loves or likes from the people follow us. There is a famous blogger, YouTuber and instagrammers named Essena O’Neill, who once was inspiration for youngster, wants to quit from social media. She had depression after her popularity in social media because she has to be beautiful on her social media to make her followers happy. She takes hours to get beautiful photos just to make her followers satisfied.

She said, “I used to be obsessed of being followed and loved. That was my happiness”. [4]. She also said in another video “Everything I did just for views, likes and followers”. [5] Sometimes she does not represent herself because she did that to be loved by people not what she really wanted to show on her social media. She also said that because of social media, she felt like excluded from her society because she only cares about her social media. “I could connect with them but I just more focused with the social media, how many loves I have got from my photos”. [5]

The reason that she wanted to quit from social media is because “I don’t want to be defined by numbers because there is never enough. You don’t have to prove your life on Instagram that you have a good life. I don’t want to take photograph just to get likes. That’s not life”. From her statement, it can be said that social media only gives her temporary happiness, that she could earn money from social media but then she felt depressed because there have been to many responsibilities that she has to endure.

However, there is also a good effect from social media for promoting self image or self branding. In Indonesia, there is Dian Pelangi who now gets 3,6 Million followers. Dian Pelangi is a digital influencer and tour de force in the global Muslim fashion scene and beyond. The Indonesian designer is credited with pushing the traditional boundaries of Muslim fashion, and with her extensive social media following. Pelangi is influencing a broad demographic with her modern take on Muslim dress. Her success is emblematic of the wider Islamic style and Muslim designer-wear movement and growing market rising out at specialised fashion weeks in Indonesia and Malaysia.

Pelangi has held fashion shows in Britain, France, Germany, Holland, Australia, Dubai, Egypt, Kuwait, Qatar, the USA and Jordan and is a regular at Jakarta Fashion Week – where she showed her first collection at just 18.

Pelangi first known as a blogger then she was famous in Twitter because she has founded a community named Hijabers Community. From the very first time, Instagram was used by smartphone users, she has been using it and now she got advantage of social media. Until now she can be International Muslim Fashion Designer, the only one from Indonesia who is very successful, and is credited by BOF (Business of Fashion) Magazine as 500 Influencial People Shaping Global Fashion Industry. Her company also uses YouTube and Facebook for promotion but now mostly on Instagram which she has many followers on it.

The conclusion is if social media can present ourselves depends on how we use that social media for, if we can take a good advantage of it, we can get the benefit but if we don’t we can get stressed by our popularity. Thus, use social media wisely.

References :

1. “New Media”. 16 November 2015.

https://en.wikipedia.org/wiki/New_media /

2. “The Presentation of Self in Everyday Life”. 16 November 2015.

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Presentation_of_Self_in_Everyday_Life/

3.     R. Kay Green. “The Social Media Effect: Are You Really Who You Portray Online?”. 17 November 2015.

http://www.huffingtonpost.com/r-kay-green/the-social-media-effect-a_b_3721029.html

4. Essena O’Neill. “Why I Think Social Media Sucks”. 17 November 2015.

5. Essena O’Neill. “Why I Really Am Quitting Social Media”. 17 November 2015

https://www.youtube.com/watch?v=gmAbwTQvWX8

6. Business of Fashion. 17 November 2015.

http://www.businessoffashion.com/community/people/dian-pelangi

 

 

Sosyal Medya ve Benlik Sunumu-Yazı Dizileri

Sosyal Medyanın Benlik Yaratma Yöntemi

Berkay Buluş/Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Y.L.Öğrencisi

Bir zamanlar olduğu gibi sosyalleşme olgusu bireyin sadece etrafındaki fiziksel gerçeklikle sınırlı olan insanlar ya da mekânlarla tanımlanırken, teknolojinin gelişimiyle günümüzdeki sosyalleşme kavramı da farklı uzamlarda gerçekleşebildiği bir gerçektir. Bu değişimlerin sağlanmasında yeni medyanın yarattığı sosyal ağ alanlarından bahsetmek gerekir. Binark ve arkadaşları (2012) bu alanı, birbirine benzeyenlerin ve “öteki” lerin kolayca karşılaşabildikleri, yeni kimlikler kurgulayabildikleri, yeni kabilelere dahil olabildikleri, özgür ve dinamik bir yaşam alanından bahsetmektedir. Burada tanımlardan yola çıkarak, web 2.0’ın bireyin sosyalleşme sürecinde kullanacağı benliğini yaratma sürecinde özgürlüğü çıkarımını yapabiliriz. Emel Arık (2014) sosyal medyanın sosyalleşmekte kullanılan araç rolünü, kişisel mahremiyetin sınırlarını daha çok genişleterek, tüm dünya tarafından “görülebilir” kılmakta ve bu görülebilirliğin sınırlarını kişinin kendi insifiyatifine bıraktığını söylemektedir. Yani birey kimlik yaratma sürecinde profildeki kimlik inşası süreci artık kişinin kendi elindedir. Timisi(2005: 97), bu yeni alanı merkezsiz iletişim alanı “kendini yaratmanın” mükemmel bir olanağı olarak tanımlar. Kullanıcı bu sayede istediği görsel ya da metinsel içeriği sanal benliğine yerleştirebilir. Kişi artık dijital bileşenlerden oluşan bir kopyasına da sahiptir. Peki bu dijital benliği yaratırken asıl soru şudur: Kişi görülmek istediği benliği mi yaratır? Yoksa kendisinde görmek istediği benliği mi yaratır ? Emel Arık’ın(2013: 104) ilk soruya cevap niteliğinde şöhret kürlünün yeni medyanın pek çok uzamında “Youtube, Facebook, Twitter” geliştiği vurgulamakta, hatta bu mecraların kendi ünlülerini yetiştirdiği özelliğine sahip olduğu, bireylerin interaktif etkileşim süresince kendilerini beğenilme ve paylaşım rekorları kırma çabası içerisinde olan bireylerin başka kullanıcıların etkisiyle kimliklerinin inşası söz konusudur. Bireyler yeni medya uzamları sayesinde istedikleri şöhret kimliklerini yaratmaya imkan bulabilirler. Aynı şekilde bu kimliklenme sürecinde popülerlik, görünür olma, beğenilme, kabul-takdir edilme söz konusudur. Söz gelimi bloggerlar sayfalarını kullanıcıları arası söylemlerinde kullanıcıların yorumlarına göre ve isteklerine göre şekillendirir. Hatta gerçek bir örnekten yola çıkarsak M.Ö. isimli kendi adıyla kurulmuş bir sitesi olan, youtube, facebook, twitter, instagram, süslüsözlük, blog, gibi sosyal medya kullanıcısı, sosyal medyadaki benliğini yaratırken kendi gönderilerinin şekillenmesinde diğer kullanıcıların fikirlerini düşüncelerini önemsemektedir. Kullanıcı görülmek istediği yönde paylaşımlar yaparak, sıradan insanın kısa sürede şöhret olma imkanını bulmakta günümüzün en dinamik şöhret üretim alanından yani sosyal ağlardan yararlanmaktadır.

Arık’ın(2013: 110) bahsettiği diğer bir nokta ise yüzün (görünen- ben) ve mahremiyetin (içsel-ben) başkalarına bir iletişim ortamı içinde açılmış olmasıdır. Sosyal medyadaki şöhret kültürünün kullanıcıların arasında yayılması bireyin her türlü benliğini sunumunu kapsar hale getirmiştir. Yani Sosyal medya ağları mahremiyet ve görünen ben’in ifşası kendini ispatlamaya çalışan modern bireyin vazgeçemediği bir alışkanlık olmuştur. Söz konusu kullanıcı, diğer kullanıcıların merakı ve isteği üzerine mahremiyet alanından ödün vererek sosyal medya ortamındaki içsel beliğini görünen benliğe taşımıştır.

Bir mikro sosyolog olan Goffman’nın(2009: 235) da bu konuya benlikler ve dolayısıyla kimlikler, kişilerin sergiledikleri performanslar bu performansa dair oyuncu ile izleyici arasındaki mutabakatı gerekli kılan bir sosyal ilişki gerektiği şeklinde bir görüş belirtmiştir. Performans benliğin sunumudur; ötekilerin varlığını gerektirir ve onların zihninde belirli bir izlenim yöntemi yaratmayı hedefler. Aynı zamanda da bireyler sosyal etkileşim esnasında kendilerini kabul edebilir -kişiler, belli ilgileri olan, uzmanlıkları olan, ahlak yönünden kusursuz ve vb- yönlerle sunma ihtiyacı duyarlar. Kullanıcılar arzulan ya da istenilen, kabul edilebilir kişi olma yolunda benliklerini inşa ederler. Goffman(2009: 45) bunu, çevrimiçi ortamda sergilenen performanslar, sosyal olarak kabul görmüş değerlerin yansıtılmasını da içeren idealize edilmiş performansların sunumu olarak açıklar. Kullanıcılar kendilerini sanal ortamda sunduğunda yüz yüze ilişkilerimizde, izleyiciye sunduğumuz performanslar, sosyal değerler ve beklentilerimizi yansıtırlar.

Peki ya benlik yaratma sürecinde sadece kendimizi dinliyorsak? Sosyal medyalar içinde yarattığımız benlik kendi hayatımızda görmek istediğimiz “ben’den” oluşabilir mi? Aslında Bruce Hood(2012: 315) benliğin yaratım sürecinde “hepimiz ikinci bir hayat isteriz” alt başlığında, bu soruya cevap veriyor. Hood Sosyal medya kullanıcısını; benliği yaratırken, benliğin yeniden keşfedildiği, yaşlanmayan, harika bedenlere sahip, hiç hastalanmayan, ve şahane evlerde sıra dışı yaşamlar süren diğer sanal kişiler arasında yaşamayı sağlayan çevrimiçi bir dünya yaratmak olarak tanımlar. Ardından da gerçek hayat ile sanal uzamda yaratılan benliğin farklarına dair çarpıcı örnekler verir. Bu örnekler de doğrudan bireyin kendisini var etmek istediği benliği yarattığına işaret eder. Benlik inşası bireyin olmak istediği ama yaşayamadığı hayatı sanal ortamda özgürce yaratmasına yardımcı olur. Nitekim kullanıcılar, çevrimiçi ortamda kimliklerini tasarlarken görsel ve sözel tekniklere dayanan kimlik iddialarını, belli bir izleyici grubun varolduğunun ayırdında olarak ve belirli bir devamlılık içinde sunarlar.(Morva, 2014)

Timisi(2005: 97-98) e göre, bir kimlik mimarı olan birey kendini yaratmanın ütopik fantaileri içinde dolanır. Cinsiyet, ırk, yaş, etnik köken, cinsel tercihler, sınıf, eğitim vb. insanı “gerçek” kılan bütün sabitlemeler çözülür ve dil kendini konuşan bedenin sınırlandırılmış sabitlemelerinden bir olanaklar alanına ulaşır. Sanal ortamdaki kimlik inşası sürecinde takma adın kullanımı incelemelerinde, kullanıcı hem dikkat çekici ve kabullenmek ister, hem de kendi benliğinden parçalar bırakır. Binark (2004) bunu kullanıcıların ad alma işleminde seçilen adın ilgi çekici olması, yani ortamdaki diğer kullanıcıların kendisini “tıklamasını” sağlayacak nitelikte olması, diğer ilke ise, seçilen takma adın katılımcı hakkında bazı ipuçlarını içermesi gereğidir. Sanal uzama giriş yapan kullanıcı aslında ilk girdiği andan itibaren bir kimlik inşası başlar. Bu süreçte hem görülmesi istendiği gibi hem de kendini göstermek istediği benliği “takma ad” kullanımında da açıkça görülür. Bu durum Sosyal uzamdaki kimlik yaratma aşamasında çevrimdışı kimlik, çevrimiçine elbette müdahale eder. Aynı şekilde sosyal medya profilleri içinde gerçekleşen paylaşımların her biri, birer performans olarak görülebilir. Kişi performans sırasında bir izleyici kitlesi tarafından izlenildiğinin farkındadır ve o izleyici kitle üzerinde belirli bir etki bırakmak ister. Kullanıcı diğer katılımcıların onayını almak ve kabul edilmek için paylaşımlarda bulunmak da söz konusudur. Diğer yandan sosyal ağlardaki paylaşımlar birer narsizm davranışı olarak da görülebilir. Bunun nedeni kendini kanıtlamak veya paylaşımları kendini yüceltici davranışlarıyla ya da benliğiyle paralel bir şekilde oluşturmak istemesindendir. Hood, (2012: 290) sosyal ağlarda yer alan kişisel profiller üzerinde bir analize değinerek, her şeyin bir kenara, başkalarının ne kadar başarılı bir hayatımız olduğunu neden istemeyelim ki? Sorusuna ; web’deki benliğimiz ile ilgili saplantının, büyük oranla kim olduğumuzla ve yaratmak istediğimizle kişiyle alakalı olduğu(2012: 290)şeklinde cevap verir.. Kullanıcılar kendiyle ilişkili bilgi aktarımında da özgürdür. Sosyal medya ortamları bireyin oluşturmak istediği benliğin niteliğine kendisinin karar vermesini sağlar. Timisi(2005: 97), bireyin gerçek dünyada yapamadıklarını, ifade edemedikleri, açığa vuramadıktan çekindikleri her türlü tutum ve fikir bilgisayar klavyesinin olanakları içerisinde ifade edebileceğini söyler. Bu klavyenin ya da ara yüzün verdiği özgürlük alanı söylemlerle sınırlı değildir, elbette benliğin sosyal medya ortamlarındaki inşasında bu alandan yararlanıldığı bir gerçektir.

Sütlüoğlu (2015) deyimiyle, internet teknolojisi bireylere farklı kimlikleri rahatlıkla giyip çıkartabilecekleri özgür bir ortam sunmuş, kimlik bu sayede inşa edilebilen bir yapıya bürünmüştür. Nitekim sosyal medya kullanıcısı olan kullanıcı sanal kimlik yaratımı sürecinde temsil ettiği kültürel ve kişisel deneyimlerinden bağımsız olamayacağı gibi, aynı ortamda bulunan kullanıcılar tarafından göz önünde alınma ya da değerlendirilme durumlarını da göz ardı edemez. Ayrıca Goffman(2009: 35) kimlik inşası sürecinde bireyin kendini algılayış ve algılanış biçimi doğrultusunda “kişisel vitrin” kavramına işaret ederek kişinin hem dışarıdan gelen beklentiler hem de kendi benliğin beklentilerini karşılamaktadır. Fiziki gerçeklikle süregelen çevrimdışı toplumsal hayat, sanal ortamda kimlik inşası sürecine girer ve sanal özgürlükle sınırsız bir benlik yaratım sürecin içinde kullanıcıların kimlik yaratma sürecinde kendini tanımlama ve tanıtma birbirinden ayrı değerlendirilemez.

Kaynakça

ARIK E.( 2013/1) İletişim ve Diplomasi Sıradan İnsanın Yükselişi : Sosyal Medya Şöhretleri İletişim ve Diplomasi 97-112

BİNARK M. , BAYRAKTUTAN G. , KEPENEK. E.(2012/11) Devrim Yahut Vasat; Üretim, Deneyim, Teknoloji Bağlam Yayın Ankara 157-178

BİNARK M. (2004) İnternet, Toplum, Kültür Kimlik(lenme( Dipnotsuz İletişim ve Etnik Laflama Odaları Epos Yayın Ankara 124-125

GOFFMAN E. (2009) Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu Metis Yayınları İstanbul 35-235

HOOD B.(2012/1) Benlik Yanılsaması: Sosyal Beyin Kimliği Nasıl Oluşturur Ayrıntı Yayınları İstanbul 282-323

MORVA O. (2014/1) Medya ve Tasarım: Goffman’ın Dramaturjik Yaklaşımı ve Dijital Ortamda Kimlik Tasarımı: Sosyal Paylaşım Ağı Facebook Üzerine Bir İnceleme Urzeni Yayın İstanbul 231-253

SÜTLÜOĞLU T. (2015) Folklor Edebiyat Dergisi Sosyal Paylaşım Ağlarında Gençlerin Sosyalleşme ve Kimlik İnşası Süreçleri: Facebook Örneği Bilgesu Yayınları Ankara 125-147

TİMİSİ N. (2005) İnternet, Toplum, Kültür Sanallığın Gerçekliği: İnternetin Kimlik ve Topluluk Alanına Girişi Epos Yayın Ankara 89-105

 

 

Sosyal Medya ve Benlik Sunumu-Yazı Dizileri

Sosyal Medyada Benliğin Sunumu Kimlik: South Park Örneği

Pelin Koç/Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Y.L.Öğrencisi

Gündelik hayat içerisinde, gerek diğer bireylerle olan karşılaşmalarımızda gerekse kişisel motivasyonlarımızın etkililiği açısından benliğimizi kuruş ve ortaya koyma biçimlerimizin göz ardı edilemeyecek bir önemi vardır. Teknolojinin ilerlemesiyle paralel olarak ortaya çıkan sosyal medya ortamları/sosyal ağ siteleri, bireylerin hayatında oldukça yaygın bir alanı kapsar hale gelmiştir. Bu platformların kullanıcıları ise kendi değer dünyalarına ve duygularına dair farklı deneyimlere olanak tanıyan bir uzamda benlik dolayımlarını sürdürmektedir. Benliğin sosyal medya aracılığıyla belli görüntülerinin sergilenmesi, kullanıcıların bu platformların kendine özgü özellikleri ile ilişkilenme şeklinin göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gereken, karmaşık bir süreçtir. Bu süreci anlamak amacıyla sosyal medyanın benlik sunumundaki yeri, sosyal ve kültürel bağlamda anlaşılmaya çalışılacaktır. Bu doğrultuda, Amerikan yapımı animasyon dizisi South Park (1997)’ın You’re Not Yelping (2015) adlı bölümünden bazı sahneler blog unsuru da göz önünde bulundurularak tartışılacaktır.

Yeni Sosyal Medya

Günümüzde pek çok iletişim olanağını bünyesinde barındıran yeni medya, toplumsal hayatın geçirdiği dönüşümle yakından ilişkili bir olgudur. Diğer yandan yeni medya ortamları, geleneksel kitle iletişim araçlarından önemli ölçüde farklılaşan özelliklere sahiptir. Yeni medyanın “yeni”liğini tartıştığı yazısında Gökhan Aslan da (2013) yeni medyanın hem toplumsallığının hem de tarihselliğinin bu olguyu doğru bir biçimde ele alabilmek açısından önemli olduğunun altını çizmiştir. Ona göre 1900’lü yıllardaki medya ile 2000’ler medyası arasında kurulan eski-yeni ilişkisi her şeyden önce medyanın tarihsel özneler olmasından kaynaklanmaktadır. Buna bağlı olarak Aslan, Manuel Castells’in toplumsal değişimin ve dönüşümün enformasyon teknolojilerine koşut olarak gerçekleştiğini açıklarken kullandığı “enformasyon toplumu” kavramına dikkat çeker. Castells’e göre içinde yaşadığımız bu yeni tür toplumun üretim ilişkilerindeki en temel eksenler enformasyon oluşturma, enformasyon işleme ve sembolik iletişim teknolojileridir (aktaran Aslan, 2013).

Mutlu Binark (2010) da yeni medyanın sahip olduğu farklı özellikleri dijitallik, etkileşimsellik, multimedya biçimselliği, yayılım, hipermetinsellik ve sanallık şeklinde sıralar (aktaran Çomu vd., 2010). Böylelikle, sosyal medya platformlarının da sahip olduğu fonksiyonlardan biri olan dijitallik, bu ağların depolama kapasitesini yükselten ve kullanıcının seçimlerine bağlı bir unsur olarak tanımlanır (aktaran Çomu vd, 2010). Sosyal medyanın bir başka özelliği olarak etkileşimsellik, içerik üretiminin kullanıcı kaynaklı oluşu ve birden fazla katılımcının, zaman-mekân sınırlaması olmaksızın karşılıklı etkinliği ve katılımı ile ilgilidir (Dewdney ve Ride 2006:215-216’dan aktaran Çomu vd., 2010). Sosyal medyanın multimedya biçimselliğine sahip olması ise van Dijk ( 2004:16’dan aktaran Çomu vd., 2010) tarafından tek bir iletişim aracında toplanmış olan simgeler, göstergeler, verilerin farklı türleri ve iletişim çeşitleri olarak açıklanmıştır. Yeni medyanın yayılım özelliğine bağlı olarak ise sosyal medya kullanıcılarının, içeriği yalnızca tüketmekle kalmayıp onun aynı zamanda üreticisi konumuna gelerek dolaşıma soktuklarından bahsetmek mümkündür. Hipermetinsellik özelliği, sosyal ağ siteleri açısından ele alındığında, bu ağlar üzerinden yapılan herhangi bir paylaşım aracılığıyla (örneğin fotoğraf, video veya metin linkleri) diğer mecralara ulaşmanın oldukça kolay olduğuna dikkat çekmektedir. Aslan da (2013), yeni medyanın özelliklerini tartıştıktan sonra yeni medya olgusuna dair basit bir tanım önermiştir. Buna göre yeni medya, “herhangi birinin binlerce kişiye kolayca ulaşabilme (mesajını/içeriği iletebilme-alabilme) imkânı bulduğu yer”dir.

Yukarıda da belirtildiği gibi sosyal ağ siteleri, yeni medyanın birçok özelliğini bünyesinde barındıran platformlardır. Böylelikle, tüm tartışmaları göz önünde bulundurarak Boyd ve Ellison’un sosyal ağ siteleri kavramlaştırmasına başvurulabilir. Boyd ve Ellison’a göre (aktaran Consalvo ve Ess, 2011, s.385 ) sosyal ağ siteleri, “bireylere bir sistem içerisinde kullanıcılara tamamen açık ya da yarı açık bir profil inşa etmeye (1), bir bağlantı paylaştığımızda diğer kullanıcıların zaman akışında yer edinmeye (2) ve belirli bir sistem içinde kendi bağlantıları ile diğerlerinin yaptıklarını görmeye olanak sağlayan (3) İnternet odaklı hizmetlerdir.” Sözü edilen çevrimiçi profil, kişisel bir web sayfası olarak da tasarlanabilir. Bu noktada, bu çalışmanın da konusu olan blog kavramına bakmak önemli olacaktır. Bloglar, toplumsal paylaşım sitelerindeki gibi takipçilere sahip olabilmektedir ve bireyler, gruplar ya da işletmeler tarafından oluşturulmaktadır. Bu web siteleri, geniş bir izleyici kitlesine yönelik yorumlar ve fikirler barındırmakta olan çevrimiçi günlüklerdir. Kişilerin takipçi olarak yorum ve eleştiri yapmasına olanak veren bu platfromlar güncellemesi kolay, informal yapıda ve kullanımı basit çevrimiçi alanlardır (Hepkon, 2011). Yani buna göre bloglar, kişilerin içsel fikirlerini, düşüncelerini ve deneyimlerini dışa vurmalarını sağlayarak onlara sosyal anlamda bir özerklik sağlar (Siapera 2011).

Enformasyon teknolojilerinin doğurduğu yeni bir tür toplumdan bahsedildiğinde bu toplumdaki sosyalleşme biçimlerinin de yeni bir boyuta taşındığını söylemek yanlış olmayacaktır. Zira tüm bunlara bağlı olarak sosyal medya kullanıcısı olan bireylerin de bir dönüşüm içerisine girdiği savunulabilir. Toplumsal hayatta yaşanan bu farklılaşmaları kavrayabilmek, bireylerin bu farklılaşmalar içerisinde birer aktör olarak hangi konumda yer aldığını anlamak açısından değerlidir. Bu kavrayışa erişebilmek için yeni medyanın albenisi yüksek formlarından birisi olan sosyal ağ sitelerinde benlik sunumuna bağlı kimlik inşa süreçleri çerçevesinde bir yaklaşım benimsenmesi önemlidir.

Medya Kullanıcılarının Değişen Konumu ve Kimlik Teorileri

Toplumsal hayatın geçirdiği değişimle ilgili olarak Hello Avatar: Dijital Neslin Yükselişi adlı kitabında Beth Coleman, ağ tabanlı toplumda ağlara katılmayan bireyler de dahil sonuçları herkesi etkileyen bir iletişim ve dolayımlanmanın söz konusu olduğu yaygın bir medyanın ortaya çıkışından bahseder. Ayrıca Coleman, teknolojinin yeni olanakların ile bu olanaklarla olan ilişkilenmenin yeni kültürler ortaya çıkardığını ve bunun öznenin kendi durumunu değişime uğrattığını ifade etmiştir (Coleman, 2011). Bu değişen konumda, sosyal medya araçlarının işleyişlerinin sürdüğü sanal uzamda deneyimlenen varoluş biçimlerinin önemi yadsınamaz. Sosyal medya kullanıcılarının sosyal medya ortamındaki deneyimleri, kimlik unsuru ve benliklerini nasıl algılayıp sergiledikleri ile yakından ilişkilidir.

Kimlik üretimi, kişilerin diğer kişilerle olan karşılaşma anlarında ortaya çıkmaktadır. Yüz yüze iletişim yerine bedensiz bir iletişime dayalı internet ortamı ise buradaki mekânsız karşılaşma anlarında, insanların yeni kimlikler üretmelerini olanaklı hale getirmiştir. Anonimlik söz konusu olmadığında ise kimliğin inşası, umut edilen, mümkün kimlik şeklinde ortaya çıkar. Burada da, arzu edilen ancak yüz yüze ilişkilerde açığa çıkarılması uygun olmayan veya bir şekilde engellenmiş kimlik ögelerinin performansı söz konusudur (Zhao vd.’den aktaran Toprak vd., 2009).

Benliğin önemli bir parçası olan kimlik, Jenkins (aktaran Çakır, 2014) tarafından bireyler ve toplulukların diğer bireyler ve topluluklarla olan sosyal ilişkilerine göre belirlenmektedir. Boyd (2014) ise It’s Complicated adlı kitabında, kimliğin bağlamsallığına dikkat çekmiştir. Ayrıca Boyd, kimliğin çevrimiçi benlik sunumunda gerçekleştirilen performansa vurgu yaparak diğer kullanıcıların varlığının belirleyici olduğunu vurgulamıştır. Kimliğin kurulumu ile performans arasındaki ilişki, Goffman’ın performans kavramı üzerine yaptığı açıklamalarla daha iyi anlaşılabilir. Goffman (aktaran Toprak vd., 2009), performansın, benliğin bireyin vitrininde sahnelenişi açısından rol veya rutin olarak adlandırılabilecek bir eylem kalıbı olduğuna işaret eder. Bu anlamda, gündelik yaşamda gerçekleşen benliğin sunumu başkalarını etkilemeyi amaçlamaktadır. Böylece birey, kendisini izleyen veya gözlemleyenler üzerinde bir imaj oluşturmak yoluyla kendisi hakkında bir algı yaratmış olur. Goffman bu algıyı izlenim oluşturma yöntemi şeklinde adlandırmıştır. Ona göre bu yöntem, kişilerin kendileri ile ilgili diğerleri üzerinde arzu edilen izlenimi oluşturmasına yardımcı olur (aktaran Çakır 2014).

Günümüz dünyasında, bir diğer ifadeyle geç modern dünyada kimliğin bir performans oluşu onun akışkan yapısına işaret etmektedir. Bu konuda Stuart Hall (1996), kimliği “devinimli bir şölen” [moveable feast] olarak tanımlayarak kimliğin akışkanlığını vurgulamıştır. Buna göre, kimliğin oluşumu ve dönüşümü sürekli bir şekilde bizim içinde bulunduğumuz kültürel sistemle bağlantılı olarak gerçekleştirdiğimiz temsillerle ilgilidir. Bu nedenle, farklı zamanlarda farklı kimlik tasarımları ortaya çıkacağından tam anlamıyla bütünlüklü, tamamlanmış, uyum içerisinde ve güvenilir bir kimlik tasarımından söz edilemez.

Son olarak Turkle, sanal dünyada kişilerin, gerçek hayattaki kişiliklerinden farklılaşabilecek şekilde kimliklerinin yeni ve keşfedilmemiş yönlerini deneyimlediklerini vurgulamıştır (Consalvo ve Ess, 2011).

Görüldüğü gibi kimlik, pek çok kaynak tarafından dinamik, bağlama dayalı ve sosyal bir unsur olarak ele alınmıştır. Kimliğin bu çoklu görünümlerinin benliğin sunumundaki rolünü somutlaştırmak açısından, South Park dizisinin You’re Not Yelping adlı bölümünden örneklere başvurulacaktır.

Benliğe Yüklenen Roller: Bir Performans Alanı Olarak Yelp.com

South Park’ın You’re Not Yelping bölümü alaycı bir dil yoluyla iletişim teknolojileri, özellikle de sosyal medya konusunda eleştirel bir bakış açısına yer vermektedir. Ancak şunu belirtmek gerekir ki senaryodaki alaycı ton, South Park dizisinin en belirgin genel karakteristik özelliklerinden biridir. Söz konusu bölümde ise dizinin bu özelliği toplumsallaşmada ve bireylerin hayatında yaşanan dönüşümler üzerinde düşünmeyi önermektedir.

You’re Not Yelping bölümünün senaryosuna, Yelp isimli İnternet firmasının Yelp.com üzerinden erişilen blog tipindeki profiller konu olmuştur. Bu web sitesinde kullanıcılar temel demografik bilgiler ve fotoğrafları dışında My First Concert ( İlk Gittiğim Konser), My Last Meal On Earth ( Yeryüzünde Yediğim SonYemek), My Second Favorite Website ( İkinci Favori Websitem) vb. bilgileri de profillerine ekleyebilmektedir. Burada bireyler, kimliklerini daha çok içerik aracılığıyla kurmaktadır. Zira bu sosyal ağdaki temel amaçlardan biri, kişilerin gittikleri hizmet sektöründeki işletmelerin (yiyecek, eğlence, sağlık vb.) hizmet ve lezzetleri hakkında yorum-eleştiri yazmalarıdır. Bireyler bu işletmelerin hizmetlerini aynı zamanda beş yıldıza kadar oylayabilmektedirler. Böylece diğer kullanıcılar hatta hesapları olmadan Yelp.com’u ziyaret eden bireyler bu yorumları okuyarak hem firmalar hem de yazarlar hakkında fikir sahibi olmaktadır. Kendi bünyesinde resmi bir blog sayfası olan Yelp.com, bir blog olarak tanımlanmasa da blogarın taşıdığı pek çok özelliğe sahiptir. Zira burada da kullanıcılar çevrimiçi profillerini kişisel bir web sayfası olarak kurgulamaktadır.

Yelp.com’un kullanıcılar tarafından sıkça ziyaret edilmesi ve kullanıcıların bu siteye olan bağlılıkları, You’re Not Yelping bölümünde yoğun bir şekilde eleştirilmektedir. Bu bölümde Yelp eleştirmeni (Yelp critic) olarak kendilerini tanımlayan karakterler, sahip oldukları bu kimliğin sağladığı “imtiyaz”ı kullanmaktadır. Böylece, kasabaya yeni açılan ya da daha önce var olan restoranlara giderek hizmet kötü olduğu takdirde olumsuz yorum yazarak işletmeyi bir yıldızla oylayacaklarını ileri sürerler. Senaryoya göre, sayıca giderek artan Yelp yazarları işletmeciler üzerinde büyük bir baskı unsuru olmaya başlar.

Dizinin ana karakteri Eric Cartman da düzenli şekilde Yelp.com’daki profilinden yorum yazmakta ve kendisini diğer kullanıcılardan ayrı, profesyonel bir yemek eleştirmeni (food critic) olarak görmektedir. Kendisini benzer bir konuma yerleştiren diğer kişi ise dizinin diğer ana karakteri Kyle Broflovski’nin babası Gerald’dır. Bölümün ilk sahnelerinden birinde, Gerald ağzındaki piposu, boynuna taktığı fuları ve özgürce şekillendirdiği cümle betimlemeleriyle adeta bir roman yazarcasına restoranda yaşadığı bir deneyimi Yelp hesabı üzerinden paylaşmaktadır. Bu sırada odaya giren karısı onu dışarı çağırdığındaysa Gerald peş peşe yazması gereken yorumlar olduğunu ve zaten şimdiden oldukça yorgun olduğunu belirterek karısının teklifini reddeder. Karısı ona yelplemeye (yelping) biraz ara vermesini önerdiğinde ise Gerald “Şimdi herkes benim Yelp’teki yorumlarıma güveniyor. Bu yüzden kimseyi hayal kırıklığına uğratamam” cevabını verir. Gerald’ın bu tutumunu arzu edilen bir kimlik deneyimi olarak okumak mümkündür. O, önemli bir kişidir, itibar ve popülerite sahibidir. Dolayısıyla takipçilerinin ve diğer okurların ona ihtiyacı vardır. Böylelikle, Yelp’te oluşturduğu kişisel vitrininde Gerald’ın yeni bir kimlik keşfine çıktığı, bunu yaparken ise McLuhan’ın ifade ettiği gibi “Ben buradayım!” demeyi önemsediği söylenebilir. Kendisi de benzer biçimde bir Yelp yazarı olan dedektif Sergeant Harrison da yorumlardan başını kaldıramaz haldedir ve sürekli olarak kasabanın ona ihtiyaç duyduğunu ifade eder. Ona göre insanlar nerede yiyeceğini bilmeyi hak etmektedir. Bunu onlara vererek kasabanın huzurunu sağlayacak kişi ise kendisinden başkası değildir.

Senaryo metninin ilerleyen sahnelerinde, Yelp yazarlarının/bloggerlarının artan baskısına dayanamayan restoran sahipleri bloggerların işletmelerine girmelerini yasaklar. Bunun ardından bir Yelp bloggerı olarak okulda kendisine gösterilen bir tepkiye karşılık olarak Cartman’ın “Bana bir hiçmişim gibi davranamazsın. Bir değerim olduğunun farkındayım hala” sözleri dikkat çekicidir. Zira restoran işletmecileri tarafından Yelp bloggerlarına getirilen yasaklar sonrasında fiziksel gerçeklikteki davranışlarıyla da desteklediği, benliğinin önemli bir parçasını kaybetmiştir. Burada Cartman, Gerald ve Sergeant Harrison’ın benlik oluşturmaya yönelik edindikleri rollerinin üçü için ortak bir amaca hizmet ettiğini söylemek mümkündür. Bunu açıklamak için Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinden yararlanılabilir.

Maslow’un (Sayımer, 2014) insan ihtiyaçlarını göre yaptığı sıralamaya göre beşinci sırada yer alan saygınlık ve kendini gerçekleştirme gereksinimlerinin dizi karakterlerinin saygı, itibar/statü sahibi olma, ihtiyaç duyulma ve önemli hissetme gereksinimlerinin, blog yazarlığı aracılığıyla tasarladıkları kimlikleri üzerinden karşılık bulduğu söylenebilir.

Senaryoda dikkat çeken bir diğer nokta, blogların geniş ağlar oluşması için birer zemin olabileceğini gösteren sahnedir[1]. Bölümün sonuna doğru, Cartman kasabadaki bütün Yelp bloggerlarını bir araya toplayarak evinin camından bir konuşma yapar. Bunun nedeni, bloggerların sayısının tahmin ettiğinden oldukça fazla çıkması ve evin önünde büyük bir kalabalığın oluşmasıdır. Bu konuşmada, bloggerların yasağa karşı koyabilmek için bir lidere ihtiyaç duyduğunu ifade eder ve ona göre bu lider kendisidir. Ancak kalabalık içindeki herkes kendisini lider rolünde görmektedir. Her bir bloggerın kendine biçtiği bu rol, çevrimiçi dünyada yaşanan deneyimin biricikliğine vurgu yapar. Zira her birey aynı rolü benliğinin bambaşka noktalarına değen bir kimlik tasarımı olarak sahneliyor olabilir. Bu aynı zamanda benliğin parçalanmış yanını da gösterir niteliktedir. Fakat şunu unutmamak gerekir ki, bireysel bir eylem olan blog yazarlığı daha sonra kolektif bir eyleme dönüşmüştür. Bu, yeni medyanın pek çok özelliğini yeniden hatırlatır niteliktedir. Dizinin sonunda, Yelp yazarlarının her biri, yetkililer tarafından, birbirlerinden habersiz şekilde seçkin birer yemek eleştirmeni ilan edilir. Böylece hak ettiklerini düşündükleri “saygıyı” gördüklerine en sonunda inanmış olurlar.

Son olarak, blogların bir tür güç mücadelesi alanı olma potansiyelini de yukarıdaki sahne aracılığıyla tartışmak gerekir. Siapera (2011), blog ve sosyal medya aktivitelerinin görünürlük ve popülerliğin sağladığı okuyucuyla ilişkilenme biçimlerini bloggerlar açısından önemli hale getirebildiğini savunmuştur. Bu unsurlar senaryo kapsamunda ele alındığında gerek bloggerların kendi aralarında gerekse işletme sahiplerine karşı bir statü kaygısına yol açmıştır. Siapera’dan devam etmek gerekirse bu, bloglamanın yarattığı bir hiyerarşidir.

Sonuç

South Park dizisinin yukarıdaki tartışmalara konu olan bölümü, sosyal medya ile olan ilişkilenmenin karikatürize edilmiş bir biçimini ele almıştır. Senaryoda sosyal medyaya Yelp.com üzerinden sergilenen bu yaklaşımın Amerikan toplumuna özgü bir takım nedenleri olabilir. Bir diğer neden ise kimliklerin parçalar halinde akışkan ve dinamik internet ortamında dolaştığı günümüzde, bu akışkan yapıya rağmen sosyal ağ sitelerinin bu denli ciddiye alınışı olabilir. Bu ciddiyeti içinde bir ironi barındırdığı öne sürülebilir. Ancak asıl dikkat çekilmesi gereken nokta, sosyal medya genelinde blog türü web sitelerinin ne tür kimlik tasarımlarına sahne olabileceğini görebilmektir. Böylece, benliğin bambaşka boyutları keşfedilebilmekte, var olanlar pekiştirilip geliştirilebilmektedir. Üstelik bu kimlikler, fiziksel gerçeklikten hiçbir zaman kopuk değildir.

KAYNAKÇA

Aslan, M. G. (2013). “Yeni Medyanin “Yeni”liği Üzerine” ,I. Ulusal Yeni Medya Kongresi 7-8 Mayıs 2013. İzmit-KOUİF ve Alternatif Bilişim Derneği. 102-110.

Aygül, E., Binark, M., Börekçi, S., Çomu, T., Toprak, A. &Yıldırım, A. (2009). Toplumsal Paylaşım Ağı facebook: “görülüyorum öyleyse varım!”. İstanbul: Kalkedon.

Coleman, B. (2011). Hello Avatar: Dijital Neslin Yükselişi. İstanbul: Mediacat.

Consalvo, M. ve Ess, C. (2011). The Handbook of Internet Studies. Malden: Wiley-Blackwell.

Çakır, S. (2014). Medya ve Tasarım. İstanbul: Urzeni.

Çomu, T. (Ed.). (2010). Yeni Medyada Nefret Söylemi. İstanbul: Kalkedon.

Hall, S., Held D., Hubert D., & Thompson K. (Ed.) (1996.). Modernity: An Introduction To Modern Societies. Oxford: Blackwell.

Hepkon, Z. (2011). İletişim ve Teknoloji. İstanbul: KırmızıKedi.

Parker, T. (Yazar veYönetmen) (2015). You’re Not Yelping [Televizyon Dizisi]. T. Parker, M. Stone ve A. Garefino (Yapımcı), South Park içinde. Bölüm: 264 1904. South Park Digital Studios LLC.

Sayımer, İ. (2014). Yeni Medya Araştırmaları: Kavramlar Uygulamalar Tartışmalar. Konya: Literatürk.

Sieppera, E. (2012). Undestanding New Media. London:Sage.

 

 

 

 

[1] Eugenia Siapera, Understanding New Media adlı eserinde, blog kimliklerinin geniş ağlar oluşmasına ön ayak olabileceğini ve sosyal medya aktivitesinin çevrimiçi ortamla sınırlı kalmayarak yeni alanlara taşıyabileceğini belirtmiştir.

Sosyal Medya ve Benlik Sunumu-Yazı Dizileri

Sosyal Medya Ortamlarında Benliğin Sunumu

Aysel Yıldız/Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Ar.Gör.

Giriş

Yeni medya geleneksel medyaya kıyasla sahip olduğu birçok özellikle gündelik yaşamımızı değiştirmekte toplumsal etkinlik alanlarını geliştirerek içinde yaşadığımız anı bir bilgisayar ekranına dönüştürmektedir. Kullanıcılarına tüketici olmanın yanında üretici olma imkanı sunan yeni medya teknolojileri etkileşimli iletişimi de kolaylaştırmaktadır.

Günümüzde hemen hemen herkesin birden fazla olan sosyal medya hesapları bireyler arasında iletişimi kolaylaştırmanın yanında benlik sunumunda da önemli bir rol oynar. Özellikle Facebook gibi son dönem sosyal medya sitelerinde bireyler artık kimliklerini açıkça ifşa etmekte, kendi kimliğini burada kolayca kurgulayarak yeni benlikler yaratmaktadır.

Gelişen iletişim teknolojilerinin sunduğu imkanlar çerçevesinde zaman ve mekan sınırlaması olmaksızın yaşamımızın her alanına giren sosyal medya ortamları iletişimin yeni şekli olarak tanımlanabilir. Bu ortamlar vasıtasıyla bireyler birbiriyle konuşabilmekte, uzaktakiler yakınlaşmakta, yıllardır görmediği birini burada bulabilmek artık çok kolay olmaktadır.

Yeni Medyanın Ne’liği

Yeni medya, günümüzde bilgisayar, bilgisayar ağları, bilgisayar dolayımlı iletişim, İnternet, web 2.0, çevrimiçi habercilik, çevrimiçi sohbet, laflama odaları, wiki, e-ticaret, e-imza, dijital medya, dijital oyun, dijital kültür, dijital imgeleme, avatar, siber uzam, sanal uzam, sanal gerçek gibi birçok kavram ile bu kavramların tanımladığı, açıkladığı toplumsal, kültürel ve ekonomik olgular günlük hayatımızın doğal bir parçası haline gelmiştir. Bütün bu kavramları kapsayan ve birleştiren kavram olarak tanımlanabilir (Binark ve Bayraktutan, 2013:18).

Toplumsal alanda birçok gelişmeyi ve değişimi gerçekleştiren yeni medya bireyler arasında sağladığı kolay iletişim sayesinde gündelik yaşam rutinlerini değiştirmiş, boş zamanların nasıl geçirileceği konusunda yeni alanlar yaratmıştır. McLuhan’ın “Küresel Köy” kuramına göre, yeni medya ileri teknolojiye ulaşarak toplumlar arasında sınırları kaldırarak dünyanın her köşesinde teknolojiyi kullanan herkesin, coğrafi sınırlar ve sınırlamalar olmaksızın diledikleri kişiyle iletişim kurabilmesini, haberleşebilmesini ve bilgi paylaşımında bulunabilmesini sağlayacaktır (Sucu, 2012: 59)

Yeni medya teknolojilerinin birey ve gruplara sağladığı imkanlar doğrultusunda kişilerin kendileri yazılı bir metin, fotoğraf ya da video gibi bir içerik oluşturabilir ve bunu rahatça dolaşıma sokabilir.

Yeni medya ortamlarını gazete- dergi yayıncılığı, radyo televizyon yayınları, sinema filmleri gibi geleneksel medyadan ayıran bazı özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler cihaz ya da metin düzeyinde farklı medya ürünlerinde bulunabilmektedir ve her zaman hepsi bir arada bulunmasına gerek yoktur (Çomu ve Binark, 2013:200).

Yeni medya özelliklerine kısaca değinmek gerekirse öncelikle dijitallik, ortamdaki her şeyin sayısal verilere dönüştürülmesi anlamına gelmektedir. Sayısal verilere dönüştürülmesi sayesinde bu veriler çok küçük alanlarda depolanabilir, kolayca kopyalanabilir ve uzak mesafelere ağ yardımıyla gönderilebilir hale gelmiştir. Etkileşimsellik özelliğinde ise, yeni medya kullanıcılarına seçici bir şekilde içerik oluşturma, arama, paylaşma ve diğerleriyle etkileşime girme imkanı sunar. Kullanıcı etkileşime istediği zaman geçme özgürlüğüne sahiptir ve bu bir kişiyle olabileceği gibi birçok kişiyle aynı anda da olabilir. Hipermetinsellik özelliğinde, geleneksel okuma formatına bağlı olmayan ‘çoklu doğrusal’ bir deneyim sunar. Kullanıcılar bir metin içindeki bağlantılar yoluyla farklı internet sayfalarında yer alan metinlere erişebilmektedir. Yayılım, ağ üzerinden arayüzeydeki bir metnin hızla dağılmasını, bu metne farklı zamanlarda ve uzamlarda tekrar erişilebilmesini ifade eder. Sanallık ise, kişilere orada olma hissi sağlar. Son olarak multimedya biçemselliği özelliğinde bir internet sayfasında aynı anda ses, görüntü, metin ve video öğelerinden birkaçı rahatlıkla bulunabilmektedir (Çomu ve Binark, 2013:200-204).

Benlik Sunumu

“Ben’i ‘diğeri’nden ya da ‘diğerleri’nden ayıran her türlü özellik ve süreç benlik olarak nitelendirilir (Dökmen 2010’dan akt. Uçar, 2015:313). Giddens’ göre benlik “olduğumuz veya olmadığımız şey değil, aksine bizzat kendi yaptığımız bir şeydir. Benliğin tamamen içerikten yoksun bir şey olarak görüldüğünü söylemek doğru olmayacaktır, zira benliğin oluşumuyla ilgili “psikolojik süreçler” ve benliğin yeniden organizasyonunun parametrelerini sağlayan “psikolojik ihtiyaçlar” vardır (2010:103). Benlik kişinin kendisi tarafında oluşturulur ve toplumda yer alan diğerlerinin onu anlamlandırmasıyla şekillenir. Başkalarının bireyden beklediklerini içselleştirmesi sonucu benlik gerçekleşir.

Bilgin benlik kavramının, diğerleriyle etkileşimimizi, kendimize ilişkin duygularımızı ve öz-saygımızı etkilediğini vurgulamaktadır (Bilgin, 2007:83). Bireyler insanlarla olan ilişkilerinde sürekli bir onaylanma ihtiyacı hissetmekte bu doğrultuda da genellikle başkalarının beklediği davranışları sergilemeyi tercih etmektedirler. Kişinin kendini başkalarına sürekli olarak sunma hali bizi Goffman’ın performanslar kavramına götürmektedir. Kişi kendini başkalarına sunduğunda, performansı toplum tarafından resmi olarak onaylanmış değerlerini, inanışlarını ve davranışlarından çok daha fazlasını içerir ve temsil eder (Goffman, 2014:45). Yani kişi kendini topluma kabul ettirmek için idealize edilen performanslar sergiler.

Benlikle ilgili önemli bir diğer nokta kendine dıştan bakabilme olgusudur. Yani bireyin kendini bir resim olarak görebilmesi. Bu durum bizi ayna deneyimine götürerek bir yandan kelimenin dar anlamıyla çocuğun kendini aynada görmesi sonucu tanıması, öte yandan geniş anlamıyla kendini, diğerlerinin ona karşı gösterdiği tepkilerde ve ilettikleri mesajlarda kavraması olarak tanımlanmaktadır (Bilgin, 2007:83). Bu deneyim benliğin oluşabilmesi için önemli bir noktadır.

Goffman’a göre benlikler kişilerin sergiledikleri performanslar ve bu performansa dair oyuncu ile izleyici arasında meydana gelen bir sosyal ilişkiyi gerekli kılar. Doğru şekilde düzenlenmiş ve canlandırılmış bir sahne izleyiciyi oyuncuya bir benlik atfetmeye yönlendirir (Morva, 2014:236). Sonuç olarak benlik kişinin sadece kendisi tarafından oluşturulan değil aynı zamanda ötekilerin de içinde bulunduğu bir sürece işaret eder.

Denebilir ki, performanslarımız benliğimizin bir sunumudur ve bizim dışımızda başkalarının da varlığını gerektirir. Benliğimizi başkalarına sunarken farklı durumlara göre farklı performanslar sergileyerek kendimizi arzu ettiğimiz kişi haline dönüştürebiliriz. Sosyal medya ortamları da bize bu alanda önemli fırsatlar sunmaktadır.

Sosyal Medyada Benliğin Sunumu

Enformasyon teknolojilerindeki yaşanan gelişmeler insanların interneti her alanda kolayca kullanabilmelerine olanak sağlamıştır. Bilgisayarın giderek yaygınlaşması, küçülmesi ve kullanımının daha etkin olması gündelik yaşamda birçok avantajı beraberinde getirmiştir. İletişim teknolojileri sayesinde insanlar evlerinden çıkmadan bankacılık işlemlerini yapabilir, sabahın erken saatlerinde sıra beklemeden hastaneden randevu alabilir, hatta fiziksel olarak bir arada olmamasına rağmen arkadaşlarıyla sohbet ederek toplumsallaşabilir.

İnsanlar artık Manuel Castells’in ifadesiyle küresel ve yerel olarak örülmüş, birbiriyle bağ(ıntı)lı ağ toplumu içinde yaşamaktadır (Toprak vd., 2009:26). İnternetin gelişmesiyle birlikte bu ağ toplumu içinde yaşayan bireyler çok farklı kesimden insanlarla tanışmakta, yeni arkadaşlıklar edinmekte ya da eski arkadaşlıklarını bu ortama taşıyarak çevrimdışı oluşturdukları fiziksel dünyayı çevrimiçi sanal uzamda yaşamaktadır.

İnternetin ilk yaygınlaşmaya başladığı zamanlarda insanlar kendilerini güvende hissetmek adına sitelere anonim/nonim kimliklerle dahil olmaktaydılar. Takma adlar kullanılarak girilen laflama odaları ve arkadaşlık sitelerinde kim olduğunu, nerede yaşadığını, cinsiyetini kolayca gizleyerek siber uzamda kendilerine yeni kimlikler yaratmaktaydılar. Bu ortamlara giren bireyler çoğunlukla gerçek kimlikleriyle değil de o andaki ruh hallerini yansıtan, siyasi duruşlarını belli eden ya da sevdikleri şarkıcı, sporcuların adlarını kullanıyorlardı. Bu takma adlar kişiler hakkında bilgiler vermekle birlikte çoğunlukla onların gerçek yaşamlarına işaret etmediği için farklı bir mecrada farklı kimlikler edinmelerine olanak vererek ikinci bir yaşam alanı yaratmalarını sağlamaktaydı. Ancak, Facebook gibi sosyal medya araçlarının gelişmesiyle birlikte kişiler bilgilerini, beğenilerini, fotoğraflarını bilerek ve isteyerek dolaşıma sokmakta, gelen ‘like’larla yeni benlikler oluşturmaktadırlar. Paylaştığı bir içeriğe ne kadar beğeni ve yorum yapılırsa kişi kendini o kadar ispatlamış, varlığını diğerlerine göstermiş olmaktadır. Çevrimiçi dünyada çoğumuz fark edilmek ister ve sosyal ağlar bu arzuyu etkinliğin merkezi haline getirir. Başkalarının sizin varlığınızı onaylaması popülaritenizin bir ölçütüdür (Hood, 2014:294).

Her geçen gün yeni bir sosyal medya mecrasının ortaya çıktığı ve kullanan kişilerin sayısının giderek arttığı bu ortamlar kullanıcılarına diğerlerine karşı kendini temsil etme yolunda farklı seçenekler sunmaktadır. Örneğin Facebook’u düşünecek olursak, kişinin kendisinin oluşturabileceği bir profil sayfası mevcuttur. Bu alanda profil ve kapak fotoğrafları paylaşabilir, video ekleyebilir ya da durum bölümünde kendini yazılı olarak ifade edebilir. Bunlara ilave olarak cinsiyet, yaş, medeni durum, iş ve eğitim konularındaki bilgilerini de profilinde eğer isterse yer verebilir. Ayrıca sohbet alanında arkadaşlarıyla anlık mesajlaşabilir, çeşitli gruplara katılabilir veya ana sayfa bölümünden listesinde ekli olan kişilerin ne yaptıklarını takip edebilir. Bütün bunlardan anlaşıldığına göre, sosyal medya ortamları bireyin oluşturduğu profil ile ününü ve statüsünü artırma işlevi gördüğü gibi, listesinde yer alan diğerlerinin bağlantılarını gözlemleyebilme ve birbirlerine mesaj bırakabilme özellikleri ile de ilişkilerin durumunu ifade eden alanlardır (Toprak vd., 2009:30).

Sosyal medya kullanıcıları kişisel profil sayfalarını oluştururken kendi imajlarını yeniden yaratma olanağına sahiplerdir. Kişiler sosyal medya ortamlarında ki arkadaşlarına ya da takipçilerine benliğiyle ilgili bilgiler sunarken diğerlerinin kendilerini nasıl görmesini istiyorsa o şekilde paylaşımda bulunurlar. Benlik sunumu çevrimiçi ortamlarda yüz yüze iletişimle kıyaslandığında değiştirilebilir ve manipüle edilebilir olması benliğe ilişkin sunulacak bilgiler konusunda kullanıcılara seçici olma olanağı tanır (Uçar, 2015:314).

Kullanıcılar, sanal uzamda çevrimdışı benliklerini çevrimiçi ortamda tekrar üretebilirler. Ancak, her zaman çevrimdışı benliklerini tamamını bu ortama kopyalamazlar; kişiliklerinin belli yönlerinin altını çizerek bir ayıklama işlemi yaparlar (Morva, 2014:238). Kişiler benliklerinin sunumunda diğerleri tarafından beğenilmek için kendilerini en güzel gösteren fotoğraflarını kullanmaya özen göstermektedirler. Bu bağlamda benliğinin kendine ve başkalarına göre iyi, güzel ve olumlu yönlerini ön plana çıkararak Goffman’ın terminolojisinden ifade edecek olursak, idealize edilen performanslarını sergilerler.

Günümüzde arkadaşlarımızla ve çevremizle iletişim kurmak amacıyla kullandığımız sosyal medya mecraları özellikle Facebook, Twitter, Foursquare ve Instagram gibi sosyal paylaşım ağları bizlere kendi benlik alanlarımızı inşa etmemiz konusunda büyük imkanlar sunmaktadır. Bu alanlarda açtığımız hesaplarda kendimizle ilgili istediğimiz bilgi, fotoğraf ve video gibi paylaşımları yapmakta, benliğimizi daima ideal olan ve başkaları tarafından takdir edilen olarak göstermekteyiz.

Benlik kavramı, bireyin toplumda değerli veya onaylanan olma özelliklerinin bütününü içermektedir. Onaylanma durumu, benliğimizin bir uzantısıdır ve sosyal medya yoluyla bireyler, sahip olduklarının yanı sıra yeni benlikler inşa edebilmektedir. Sosyal medya; bireylere, yeni bir “benlik alanı” sunmaktadır (Çalışır ve Çakıcı, 2015:271). Kendini ve varlığı daha çok kişiye duyurmak, onlar tarafında beğenilmek, değerli olmak, özel olduğunu hissetmek bireyler için benliğinin bir ispatıdır. Çünkü herkes başkaları tarafından fark edilmek ister. Sosyal ağlar içerisinde konumlanan birey, gerek fiziksel gerekse psikolojik hoşnutsuzluklarını gizleyerek, kapatarak, değiştirerek, kendi hikayesini cilalayarak diğerlerine sunmaktadır. Bu süreçte sosyal medya ortamları bireyleri ‘kusursuzlaştırma’ işlevini yürütmektedir (Uğurlu, 2015:231). Kilolu olan bir kişi kendini daha zayıf gösteren bir açıdan çekilmiş fotoğrafını paylaşarak hoşnutsuzluklarını gizlemekte olmak istediği benliği bu ortamda yaratmaktadır.

Sosyal medya platformlarının sunduğu çevrimiçi ortamlar bireylere benlik performanslarını sunabilecekleri ideal bir çevre oluşturmaktadır. Çevrimiçi ortamlarda çevrimdışına oranla konuşmalar, davranışlar ya da görüntüler bireyler tarafından kontrol altına alınması daha kolaydır. Böylece umdukları, bekledikleri ya da amaçladıkları performansları kontrollü bir şekilde dışarı yansıtmaları mümkündür.

Yeni iletişim ortamları hem gerçek hem de olası benliklerin deneyimlenmesine olanak sunabilir veya mevcut olanakların genişlemesini sağlayabilir (Boz, 2012:40). Kullanıcılar fiziksel olarak oluşturamadıkları benliklerini çevrimiçi uzamda akranlarından ya da tanıdıklarından gelen tepkiler sonucunda biçimlendirmektedirler.

Sosyal medya aracılığıyla yaratılan dünyada kullanıcılar kimi zaman gerçek benliğini yansıtırken çoğunlukla olmak istediği, başkalarının onu görmesini istediği yönlerini paylaşmaktadır. Sosyal medya sürekli yenilenmesi, birçok kullanıcının aynı ayna kullanımına imkan tanıması, internetin mevcut olduğu her yerde kolayca ulaşılabilir olması, kişilerin kendi duygu ve düşüncelerini rahatça ifade edebilmesini sağlaması açısından en ideal alanlardan biri olarak kendini göstermektedir.

Goffman, sahne önü ve sahne arkası kavramlarıyla bireyin başkalarının görmesi için yarattığı “ben”i sahne önünde, sahne arkasında ise başkaları tarafından bilinmeyen ve mahrem olanı saklayabildiğini vurgular. Son dönemde ortaya çıkan sosyal medya siteleriyle artık bu tür bir ayrımın ortadan kalktığı görülmektedir. Bireyler günlük yaşamda gezdiği, gördüğü, yediği, içtiği ne varsa sosyal medyaya taşıyarak sahne arkasında yaşananları sahnenin önüne taşıma çabası içine girmektedir. Bu durumda birey için sahne önü ve sahne arkası kavramları birbirine karışarak melez bir yaşam tarzı ortaya çıkmaktadır. Yani, söylenmek, gösterilmek istenenler buralarda paylaşılarak başkaları tarafından beğenilmek, özenilmek başat öğe olarak karşımıza çıkıyor. İnsanlar artık sosyal medyadan bağımsız birkaç saat bile geçirememekte, internete erişemediği zamanlarda her şeyden kendisini geri kalmış hissetmektedir.

Sonuç

Sosyal medyanın tüm dünyada giderek yaygınlaştığı günümüzde bu ortamlar bireyler için çekici bazı özellikler taşımaktadır. Dokunulmaz ve kurgusal bir alan olarak sosyal medya mecralarında kendi istediğimiz ve düşlediğimiz doğrultuda kendimizi yeniden yaratmamıza yardımcı olur. Gerçek yaşamda beğenmediğimiz, rahatsız olduğumuz noktalarımızı bilgisayar teknolojileri vasıtasıyla rötuşlayarak güzel, estetik ve seyirlik benliğimizi yansıtabiliriz. Benliği teknolojiyle birleştirerek yeni olan benliği başkalarının görmesi ve onaylaması için sunulabilir.

Kaynakça

Bilgin, N., Kimlik İnşası, Aşina Kitaplar, İzmir, (2007).

Binark, M. ve Bayraktutan, G., Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. Kalkedon Yayınları, İstanbul, (2013).

Boz, N., Yeni İletişim Ortamlarında Dijital Kimlik ve Benlik Sunumu, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, (2012).

Çalışır, G. ve Çakıcı, F.O., Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Sosyal Medyada Kurulan Benlik İnşasının Temsili, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/10 2015, ss. 267-290. Erişim Tarihi: 12.11.2015 http://www.turkishstudies.net/Makaleler/2016770643_13%C3%87al%C4%B1%C5%9F%C4%B1rG%C3%BCls%C3%BCm-vd-sos-267-290.pdf

Çomu, T. ve Binark, M., ‘Yeni Medya Ortamında Nefret Söylemi’, Medya ve Nefret Söylemi Kavramlar Mecralar Tartışmalar, (der. M. Çınar), Hrant Dink Vakfı Yayınları, İstanbul, (2013).

Giddens, A., Modernite ve Bireyesel-Kimlik Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum, Çev. Ümit Tatlıcan, Say Yayınları, İstanbul, (2010).

Goffman, E., Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, Çev. Barış Cezar, Metis Yayınları, İstanbul, (2014).

Hood, B., Benlik Yanılsaması: Sosyal Beyin Kimliği Nasıl Oluşturur, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, (2014).

Morva, O,. ‘Goffman’ın Dramaturjik Yaklaşımı ve Dijital Ortamda Kimlik Tasarımı: Sosyal Paylaşım Ağı Facebook Üzerine Bir İnceleme’, Medya ve Tasarım, (der. S. Çakır), Urzeni Yayıncılık, İstanbul, (2014).

Sucu, İ., Sosyal Medya Oyunlarında Gerçeklik Olgusunun Yer Değiştirmesi: Smeet Oyunu Örneği, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Mart, (2012), 3

Toprak, A.,Yıldırım, A., Aygül, E., Binark, M., Börekçi, S., ve Çomu, T., Toplumsal Paylaşım Ağı Olarak Facebook: “Görülüyorum Öyleyse Varım!”, Kalkedon Yayınları, İstanbul, (2009).

Uçar, F., Facebook’ta Benlik Sunumu ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2015, 9(1), ss. 312-338.

Uğurlu, Ö., Kadının Benlik Sunumunda Güncel Bir Aracı Olarak Sosyal Ağlar Bir Tasarım Unsuru: “Kusursuzlaştırma”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2015, 8/1, ss. 231-247.

Sosyal Medya ve Benlik Sunumu-Yazı Dizileri

YENİ MEDYA ORTAMLARININ NE’LİĞİ BAĞLAMINDA GÜNÜMÜZDE BENLİĞİN SUNUMUNDA SOSYAL MEDYA ORTAMLARININ DOLAYIMLAYICI ROLÜ

Şerife ÖZTÜRK-Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik A.B.D Doktora Öğrencisi

Yeni Medyanın Ne’liği

Her teknoloji bir öncekine göre yeni olarak tanımlanır. Radyo, yazılı basın olan gazeteye göre yeniydi, televizyon da radyoya göre.

İnsanoğlu görsel ve işitsel ağırlıklı teknoloji olan televizyonun getirdiği “yeni”liklere kendini henüz adapte etmeye başlamışken, internet ortaya çıkmış ve bu teknolojik yeniliğe de kendini kısa zamanda alıştırmıştır. Son 10 yılda hayatımıza giren ve “yeni medya” olarak adlandırılan araçlar (Flickr, Whatsapp, Facebook, Instagram, Tweeter, bloglar, akıllı cep telefonları, akıllı evler vb.) insan hayatını kolaylaştırıcı rolü nedeniyle hepimiz tarafından içselleştirilmiş ve yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.

Stuart Hall’a göre (1999) kitle iletişim araçları 20. yüzyılın yeniden yapılanmış kapitalizminde nicel ve nitel olarak kültürel alanı belirleyen bir konuma sahiptir. Yeni medya ekonomik, teknik, toplumsal ve kültürel kaynaklar bazında ayakta kalabilmiş daha eski ve geleneksel kültürel aktarım kanallarına göre nitel olarak daha geniş çapta kitleyi etkileme olanağına sahiptir (akt. Güzel, 2007: 184).

Web artık sadece bilginin arandığı ve tüketildiği bir ortam olmaktan çıkarak üretildiği bir kaynak haline gelmiştir (Özcan, 2003: 12) .

Yeni medya kavramı yoğun olarak 90’lı yıllarda hız kazanmış internet ve kişisel bilgisayar teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte kendini göstermeye başlamıştır (Peters 2009’dan akt. Aslan, 2013: 102).

2003 yılında ortaya atılan Web 2.0 ifadesi ikinci kuşak web temelli cemaatlere ve hizmet sağlayıcılara karşılık gelmektedir. Her ne kadar bir yazılımın yeni versiyonunu adlandırmasını çağrıştırsa da Web 2.0, aslında bilinen web altyapısında somut bir değişiklikten çok bir kullanım ve algılama farkına işaret etmektedir. Giderek daha görsel bir hal alan internet, günümüzün egemen medyası haline gelmiştir. Web 2.0’ın kimilerince devrim olarak adlandırılan bu yeni görsellik kipi bireysel benlikleri öne çıkarıp geleneksel medyanın mesaj üreten ve mesajı alan taraflar arasında yarattığı aralığı daraltmaktadır (Nalçaoğlu, 2007: 46).

Yeni medya ortamlarını herhangi bir tartışmaya konu ederken öncelikle bu ortamların ne olduklarını ifade etmek gerekir. Yeni medya araçlarının insanların hayatını kolaylaşmasını ve onlar tarafından çabucak benimsenmesini sağlayan birtakım özellikleri bulunmaktadır:

Dijitallik, etkileşimsellik, multimedya biçemselliği, hipermetinsellik, kullanıcı türevli içerik üretim, yayılım, sanallık / arayüzeyde mevcudiyet hissi. (Binark ve Bayraktutan, 2013: 19).

*Dijitallik: Ara yüzeydeki bir metin ağ üzerinde ister yeni medya profesyoneli, isterse kullanıcı tarafından olsun toplumsal ağındaki bağlantılara onlardan da başkalarına iletilerek, paylaşılabilir, yayılabilir (Binark ve Bayraktutan, 2013: 20). Dijitallikten dolayı, yazar-okur, performe eden ve izleyen, yaratıcı ve yorumcu arasındaki fark silinmekte, nihai alıcının bir diğerinin etkinliğine katkıda bulunabileceği bir yapı içerisinde bulunmakta, böylece nihai imza ortadan kalkmaktadır (Levy 1998’den akt. Lister ve ark, 2009). Dijitalleşmenin en önemli özelliklerinden biri de yöndeşme olgusudur (Hodkinson 2011’den akt. Yengin, 2012: 84). Yöndeşme; bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, yeni ürünler ve hizmetler meydana getirmesi, farklı iletişim platformlarının temel olarak benzer türde hizmetleri taşıyabilmesi olarak tanımlanabilir.

*Etkileşimsellik: Alıcının kaynak, kaynağın da alıcı olması, bu sürecin aynı zamanda alıcıyı iletişim sürecinde etkin kılması ve bu işlemlerin tek kanal üzerinde gerçekleşmesidir.

Etkileşimsellik, kullanıcıların bilgi kaynaklarına ulaşmada daha seçici olabilmesini sağlaması ve diğer kişilerle etkileşime olanak tanıması bakımından yeni medyanın en önemli özelliklerinden biridir. Etkileşimsellik özelliğiyle, kullanıcılara seçici bir biçimde içerik oluşturma, arama, paylaşma ve diğer bireyler ya da gruplarla etkileşime girme imkânını, geleneksel medyanın sağlayamayacağı ölçüde verir (Lievrouw ve Livingstone 2007’den akt. Binark ve Bayraktutan, 2013: 25).

*Multimedya biçimselliği: Ses, metin, görüntü ve sayısal veri gibi farklı medya özelliklerini bir arada bulundurabilmesi özelliğidir.

Multimedya biçimselliği telekomünikasyon, veri iletimi, kitle iletişimi gibi iletişimin farklı boyutları ile imge, ses, metin ve sayısal veri gibi farklı veri türlerinin bir arada bulunmasıdır. Yeni medyanın depolama kapasitesinin de yüksek olması, kullanıcının seçiciliğini desteklemektedir (Binark, 2007: 22).

*Hipermetinsellik: Hipermetin, belirli bir birimden diğer birimlere giden sayısız yoldan oluşan bir yapı olarak tanımlanabilir. Ağdaki her bir parçanın sayısız giriş ve çıkışları veya bağlantıları vardır. Böyle bir teknolojinin kullanılmasıyla, herhangi bir veri noktası, diğer noktalara anında ulaşılabilmesini olanaklı kılan sayısız bağlantıyı üzerinde barındırabilir (Lister ve ark, 2009: 26).

*Kullanıcı türevli içerik üretim (üre-tüketici-prosumer): Yeni medya kullanıcılarının/tüketicilerinin birbirleriyle ağ üzerinden iletişim kurması, ortak tüketimin yanı sıra ortak üretimi de olanaklı kılmaktadır. Kullanıcılar takip ettikleri içerikleri, bireysel veya kolektif olarak değiştirebilmekte ya da kendileri doğrudan içerik yaratabilmektedirler. Bu da, yeni medya kullanıcılarını fiziksel olmasa da sanal olarak yakınlaştırmaktadır.

“Kullanıcı türevli içerik, büyük sosyal etkiler barındıran bir olgudur. Kullanıcıların enformasyon üretimi, dağıtımı, erişimi ve yeniden kullanım biçimlerindeki değişim ile kullanıcı özerkliği, katılım, çeşitlilik ve yaratıcılık artmıştır. Kullanıcı türevli içerik aynı zamanda kişilerin bilgi-iletişim teknolojileriyle ilgili yeteneklerinin gelişmesini sağlar. Açık bir platform olduğundan, kullanıcı türevli içerik, politik ve sosyal tartışmaları zenginleştirip düşünce çeşitliliğini genişletirken enformasyonun serbest akışını ve ifade özgürlüğünü de arttırır” (OECD, 2008:5).

*Yayılım: Yeni medya uygulamaları, bütün yeni medya araçları gibi, ağ destekli uygulamalardır. Söz konusu bu ağ, çoğunlukla internet gibi büyük ve genel bir ağ olsa da özel ağlar üzerinden işleyebilen uygulamalar da bulunabilir. “Ağ kavramı en temel tanımıyla belirli düğümlerin birbirleriyle bağlantılar aracılığıyla iletişim içinde olduğu sistemleri ifade eder” (Coleman, 2012: 16).

Yayılım özelliği, bir video, fotoğraf veya haberin / metnin en kısa zamanda milyonlarca kişiye ulaşmasını sağlaması açısından hızlı olma özelliğini gözler önüne sermektedir. Bu özellik, hipermetinselllik özelliğinden beslenir. Kullanıcılar, tüketici durumdayken içeriği paylaşarak içeriği üretici konuma geçerler ve yayılımını sağlamış olurlar.

*Sanallık/ Arayüzde mevcudiyet hissi: 1990’lardan başlayarak, “sanallık” denildiğinde akıllara gelen imge, sanallığın kendisine ait değil, bunu tecrübe eden bir kişi ve kullandığı ekipmanlara ait olmuştur (Lister ve ark, 2009: 35-36).

Yeni medyanın sanallık özelliği, “arayüzey ile kullanıcının kurduğu iletişimin niteliğini açıklamaktadır. Sanallık, kullanıcıya orda olma hissini sağlar (Binark ve Löker, 2011: 12).

Benlik Nedir, Nasıl Biçimlenir?

Hood’dan (2014) yola çıkarak benliği, kendimize, kim olduğumuza ilişkin inançlarımızın, düşüncelerimizin bütünü olarak tanımlayabiliriz. Benlik, bir kişiyi özel kılan, kişinin yaşamında ihtiyaçlarını, değer yargılarını, dünyaya bakış açısını, duygu, tutum, davranış, yetenek ve kişisel özelliklerini uyumlu bir şekilde birleştiren ve kişi için belli bir anlam ifade eden bir bütündür.

Bizden bir tane olduğunu düşünürüz hep. Oysaki, ev içindeki yaşamımızda, okul veya iş yaşamımızda farklı kimlikler sunarız. Bu kimliklerimizi sunmada çevremizden ve toplumdan gördüğümüz davranışlar etkilidir. Toplumdan edindiğimiz tecrübe bizi biz yapandır. Örneğin bir çocuğun konuşması, yürümesi biyolojik ve fiziksel olduğu kadar onun çevreden edindiği izlenimlerin de bir sonucudur.

Benliğimiz bebeklikten itibaren gelişmeye başlar ve hayatımızın sonuna kadar da devam eder. Benliğin gelişmesi her yaşta ve evrede devam eder. Sadece yaşlılık ve kaza durumlarında yavaşlar ya da sekteye uğrar veya hasar görür.

Benliğin gelişiminde beyin, merkezdir. Nöronlardan oluşan beyinde tek bir nöron kendi başına iş yapmaz. Bir nöron dış dünyada gördüğü bir nesneyle ilgili bilgiyi diğer nörona, diğer nöron da başka bir nörona ileterek dama taşı misali birbirleriyle etkileşimde bulunmaktadırlar. Bu etkileşim sonucunda da dış dünyadaki olaylara karşı tepki (üzülme, ağlama, sevinç vb.) meydana gelir. Bu tepkinin meydana gelmesi yukarıda da değinildiği gibi belli tetikleyicilere bağlıdır (Hood, 2014).

Benliğin Sunumunda Sosyal Medyanın Rolü

Teknoloji, iletişim biçimimizi değiştirdiği kadar onu şekillendirmektedir de. Özellikle sosyal medya alanında bu, daha da netleşmektedir.

Althusser’e göre her iletişim birisine seslenir ve seslendiği kişiyi toplumsal bir ilişki içine yerleştirir. Kendimizi seslenilen olarak gördüğümüzde ve iletişime yanıt verdiğimizde kendi toplumsal ve dolayısıyla ideolojik inşamıza katılırız (Fiske, 1996’dan akt. Güzel, 2007: 179). Bu noktada internet siteleri ele alındığında ifadeler, tanımlamalar, davet edilen ilişki biçimleri, yaşam pratikleri hepsi kullanıcıları toplumsal bir ilişki içine yerleştirmektedir (Güzel, 2007: 179). Sosyal medyaya bakıldığında, ağlarda grup kurmak veya gruba katılmak, anonim veya nonim kimliklerle iletişime geçmek, avatar yaratmak, paylaşımda bulunmak gibi durumlar ağlarda iletişime geçtiğimiz kimlikler veya üyesi olduğumuz grup tarafından oluşturularak yeni bir benlik inşa edilmektedir.

Sosyal medya ağlarında inşa edilen bu benlik, çoğu zaman çevrimiçi durumdan çevrimdışı duruma aktarılmaktadır. Paylaşımlarımızın en çok beğeniyi alması için gayret gösterir, olumsuz eleştiri aldığımızda ya bu eleştiriyi yapan kişinin paylaşımına biz de olumsuz eleştiri yapar ya da o kişiyi listemizden çıkarırız. Ama gerçek yaşamımızda olumsuz eleştiri aldığımızda ise daha farklı tepkiler verebiliyoruz bazen de tepkisiz kalıyoruz.

Sosyal ağlarda yer alan kişisel profiller üzerine yapılan bir analiz (Buffardi ve Campbell, 2008’den akt. Hood, 2014: 290), sosyal medyanın narsist· kimlikler inşa ettiğini yansıtmaktadır. Başarılı bir iş yaşamımızın olduğu, mutlu bir evlilik yaptığımız ve hatta çocuklarımızla ve özel yaşamımıza giren diğer tüm konularda yaşadığımız olumlu gelişmeleri hep sosyal medya ağlarında paylaşmaktayız. Sosyal medyada paylaşmak için gülümsediğimiz veya yeni aldığımız kıyafetle yaptığımız fotoğraf paylaşımları narsistik yapılarımızın göstergesi değil midir?

Sosyal medyanın kullanıcı türevli içerik üretim (üretüketici – prosumer) özelliği, diğer özelliklerine oranla, benliğin oluşumundaki inşasını sağlamaktadır. Çünkü içeriği üreten de kimlik sahibi bir tüketicidir. Üretüketici durumu, bedenin kamusallaşmasına yol açmaktadır. Bedenlerimiz, benliklerimiz herkese açık hale gelmektedir.

Sonuç

Yeni medya araçları, özellikleri nedeniyle kullanıcıların hayatını kolaylaştırmakla birlikte birçok olumsuzluğu da beraberinde getirmektedir. Kullanıcılar tükettikleri içeriği aynı zamanda üretebilmekte, zaman ve mekan sınırlaması olmadan herkesle her türlü içeriği paylaşabilmektedir. Bu paylaşımlarında da anonim veya nonim kimlikler kullanabilmektedirler. Bu durum, hem bir avantaj hem de hareketsiz toplumsallaşmaya neden olması nedeniyle dezavantaj olarak nitelendirilebilir.

Yeni medya araçları toplumsal, kültürel, sosyal ve kişisel olarak birçok şeyi değiştirmekte veya onlara katkı yapmaktadır. Yeni medya araçları yeni benliklerin ortaya çıkmasına / şekillenmesine yol açmaktadır.

Tek bir benlik yoktur ve benlikler sosyal çevre ile toplum tarafından inşa edilmektedir. Yaşadığımız her deneyim, başkalarından gördüğümüz her hareket benlik oluşumuna katkı sağlar ve sonuçta “biz” oluruz. Bu durum hayat boyu devam eder.

Yeni medyalarla beraber içselleştirdiğimiz çevrimiçi yaşamlar yeni bir benlik inşasına katkı sağlamaktadır: Sosyal ağ benliği veya sanal benlik. Her insan kendini bir grup veya topluma ait olarak hissetme ihtiyacı duyar. Üyesi olduğumuz grubun veya listemize ekli bir arkadaşımızın paylaşımını olumlarken sanal benliğimiz ortaya çıkar, sosyal ağlarda dışlanmamak için azami gayret gösteririz. Bunun gibi daha birçok örnek olaya yaşarız çevrimiçi ve çevrimdışı yaşamlarımızda.

Yeni medya araçlarının özelliklerinden kaynaklanan rolleri onun benliğin sunumundaki rolünün tartışılmasına neden olmaktadır. Yeni medyalardan önce toplumsal baskı konuşulurken şimdi sosyal ağ baskısı yaşamlarımızı kuşatmıştır. Sosyal medyada hep birşeyler paylaşmak baskısı ya da zorunluğu hissederiz. Herkesin bilgisayar veya cep telefonu ekranlarında yaşamayı tercih ederiz. Tercihten ziyade bu durum artık bir zorunluluk olmaya doğru evrilmektedir.

Kaynakça

Aslan, G. (2013). Kocaeli Üniversitesi Yeni Medya Çalışmaları 1. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, “Yeni Medyanın Ne’liği” Üzerine”, Kocaeli

Binark, M ve Löker, K. (2011). STÖ’ler İçin Bilişim Rehberi, Ankara: STGM

Binark, M. (2007). “Yeni Medya Çalışmalarında Yeni Sorunlar ve Yöntem Sorunu”, Yeni Medya Çalışmaları, (Der.) Mutlu Binark, Ankara: Dipnot Yayınları

Binark, M. (2007). Yeni Medya Çalışmaları, Ankara: Dipnot Yayınları

Binark, M. ve Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik, Ankara: Kalkedon Yayınları

Coleman, B. (2012). Hello Avatar, (Çev.) Emrah Bilge, İstanbul: Mediacat Yayınları,

Güzel, M.(2007). “Küreselleşme, Tüketim Kültürü ve İnternetteki Gençlik Siteleri”, Yeni Medya Çalışmaları, (Der.) Mutlu Binark, Ankara: Dipnot Yayınları

Hood, B. (2014). Benlik Yanılsaması: Sosyal Benlik Kimliği Nasıl Oluşturur, (Çev.) Eyüphan Özdemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları

Lister, M., Dovey, J., Giddens, S., Grant, I. ve Kelly, K. (2009) New Media: A Critical Introduction, New York: Routledge

Nalçaoğlu, H.(2007). “İnternet ve Görselin İmhası: İnternet İçeriğini Analiz Etmek için Kuramsal Model Arayışları”, Yeni Medya Çalışmaları, (Der.) Mutlu Binark, Ankara: Dipnot Yayınları

OECD (2008) Measuring User-Created Content: Implications for the ICT Access and Use by Households and Individuals Surveys. http://www.oecd.org/dataoecd/44/58/40003289.pdf., erişim tarihi: 11.05.2012.

Özcan, O. (2003). İnteraktif Medya Tasarımında Temel Adımlar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Yengin, D. (2012). Yeni Medya ve Dokunmatik Toplum, İstanbul: Derin Yayınları

İnternet

http://www.ahmetcetinkaya.com/wp-content/uploads/2015/03/Yeni_Medyada_Yayincilik_Uygulamalri_Sunu_1.pdf, erişim tarihi: 13.05.2015

(1)Kişinin kendisiyle ve başkalarının kendisi hakkında düşündükleriyle ilgilenme eğilimi (Hood: 2014, 290)

Özgür Uçkan’la ve Ardından: Türkiye’de İnternetin Halleri

Özgür Uçkan hepimiz için çok değerli akademisyen, blogger, mentör olmasının yanında cesur ve paylaşımcı bir internet aktivistiydi. Hala onun paylaşımları ve kolaylaştırıcılığıyla açtığı yolda ve Alternatif Bilişim Derneği çatısı altında Türkiye’nin web ve internet odaklı gerçekleriyle mücadeleyi sürdürmeye çabalıyoruz. Bu serüvende bize destek olan tüm paydaşları anmanın yanında, bundan sonra ortak hareket planı oluşturmak adına berrak zihinlerinize ve geniş yüreklerinize ihtiyacımız büyük.

Katılımcılar: Aslı Telli-Aydemir, Gülüm Şener, Melih Kırlıdoğ, Ahmet Sabancı, İsmail Hakkı Polat

Tarih: 3 Aralık 2015 11.30-13.30 İ.Ü. Beyazıt/İstanbul

Link: http://inet-tr.org.tr/inetconf20/cerceve.html

 

İnet-tr’15 1-3 Aralık 2015’de…

Bildiğiniz  gibi 20. “Türkiye’de İnternet” Konferansı 1-3 Aralık 2015’te
İstanbul Üniversitesi, Beyazıt Yerleşkesinde, Kongre Merkezine yapılacak.
Konferans kayit olan herkese açık ve ücretsiz.
Kayıt için: http://inet-tr.org.tr/inetconf20/kayit.html
Çerceve program: http://inet-tr.org.tr/inetconf20/kayit.html
Oturumlar, Teknoloji sunumları, Paneller, Davetli Oturumlar, Seminerler ve
Akademik Bildiriler
olarak aşağıdaki şekilde bölünmüş, webte de sunulmuştur.

Tüm internet gönüllülerini ve meraklılarını  bekliyoruz.
http://inet-tr.org.tr/
http://inet-tr.istanbul.edu.tr/

2015 Kasım AB İlerleme Raporunda İfade Özgürlüğü Eleştirileri

AB ilerleme raporunda Türkiye’de basın ve ifade özgürlüğüne yönelik ciddi eleştiriler yer aldı. Türkiye’de ifade özgürlüğü konusunda son iki yılda gerileme yaşandığını ifade eden rapor “Türkiye temel hakların korunmasını garanti altına almalı, cezasızlıkla mücadele etmeli” önerisinde bulundu.

Bugün yayınlanan Avrupa Birliği Türkiye 2015 İlerleme Raporu’nda ifade ve basın özgürlüğü konusunda çok sayıda eleştiri ve uyarı yer aldı.

Gazetecilere yönelik baskılar, internet kısıtlamaları, gösteri ve yürüyüş hakkı ihlallerine değinen rapor “İfade özgürlüğü konusunda son yıllarda ilerleme yaşayan Türkiye son iki yılda bu konuda geriledi” ifadesine yer verdi.

Basın ve ifade özgürlüğüne ilişkin eleştiri ve öneriler raporun  “Seçimler”, “Parlamento”, “Yönetim”, “İfade Özgürlüğü” ve “Yargı ve Temel Haklar” başlıklarında yer verildi.

Raporda yer alan eleştiriler şu şekilde:

Gazetecilere gözdağı

* Gazetecilere yönelik devlet ve devlet dışı kaynaklı gözdağları endişe verici.

* Mahpus gazeteci sayısı 2011’den beri düşse de hala 20 gazeteci cezaevinde, çoğu Terörle Mücadele Yasası ile yargılanıyor.  Gözaltı, yargılama, cezalandırma ve soruşturmalarla hükümet medya üzerinde kuvvetli baskı oluşturuyor.

* İfade özgürlüğünü kısıtlayan ceza yasaları ve Terörle Mücadele Kanunu revize edilmedi. Hakaret kanunu olan TCK 314 gazetecileri soruşturmak için kullanılıyor.

* Hükümet ve hükümet yetkililerine eleştirel yaklaşan gazetecilere, hukukçulara ve sosyal medya kullanıcılarına karşı cezalar yaygın şekilde işletiliyor.

* Cumhurbaşkanı’na hakaretten çok sayıda gazeteci, yazar ve sosyal medya kullanıcısına soruşturma ve dava açıldı. Bu davaların bir kısmı hapis cezası, erteleme ya da para cezalarıyla sona erebilir. Bu artan baskı ortamı otosansürü ağırlaştırdı.

* Doğu ve Güneydoğu’da artan şiddet ve gerilim ortamında medyaya yönelik saldırılar da arttı. Otoriteler, basın özgürlüğünü daha da kısıtlayıcı uygulamalarda bulundu.

* Muhalif gazeteler, hükümet etkinliklerinde sürekli akreditasyon sorunu ile karşılaşıyorlar.

* Aralık ayında, çoğu muhalif medyada çalışan çok sayıda gazetecinin basın kartları geri alındı.

* Çok sayıda genel yayın yönetmeli görevden alındı.

* Birden fazla uluslararası gazeteci sınırdışı edildi.

* İfade özgürlüğü ile nefret söylemi arasındaki çizgi net değil.

* İfade özgürlüğünü tehdit eden yasaların çoğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin düzenlemeleriyle paralel değil.  Hapis cezalarının yanı sıra yüksek para cezaları da bağımsız haberciliği etkiliyor. Nefret söylemi düzenlemesi AİHM ile uyumlu değil.

AKP ve Cumhurbaşkanı

* Türkiye’nin medya ve ifade özgürlüğünde son yıllarda başardığı ilerleme, son iki yılda geriledi.  İnternet kanunundaki değişiklikle yasa Avrupa standartlarının altına geriledi, hükümetin mahkeme kararı olmaksızın içerik engellemesine imkan verdi.

* 7 Haziran parlamento seçimleri sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın medya üzerindeki baskısı kaygı vericiydi. 1 Kasım seçimlerinde de ifade özgürlüğü endişe edilen konular arasında yer aldı. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin kamu kaynaklarını kullanımı eleştirildi. Medyaya yönelik artan baskı ve gözdağı otosansüre neden oldu.

* Cumhurbaşkanı’na hakaret gerekçesiyle 2014’te 397 yargılama olurken, 2015’in ilk altı ayında 962 yargılama yaşandı.

RTÜK, TRT ve kamu yayıncılığı

* RTÜK’ün şeffaflığı ve bağımsızlığı endişe verici.

* Yüksek Seçim Kurulu 39 televizyon kanalına 150 uyarı cezası verdi. Uluslararası gözlemciler, izlenen beş ulusal yayıncının üçünün iktidar partisine orantısız şekilde fazla yer ayırdığını tespit etti. Seçim öncesinde RTÜK, hükümet yanlısı ve muhalif çok sayıda televizyonda tarafsız yayıncılık yapmadıkları gerekçesiyle ceza verdi.

* TRT daha da siyasileşti. Seçim sürecinde hükümet partisi ve Cumhurbaşkanı’nın konuşmalarına geniş yer verildi.

Gazetecilik

* Medyadaki bölünme, basın sektörünün kendi kendini düzenleyebilmesi, profesyonel etiği belirleyecek ortak kurallar koymasını engelliyor.

* Kamu yayıncılığı Avrupa standartlarında değil.

* Medya sahipliğinin şeffaf olmaması, editöryel bağımsızlığı tehlikeye atıyor. Küçük bir sermaye grubu medyayı yönetiyor. Ve bu grupların enerji, inşaat, emlak, ticaret, finans ve turizm alanların yatırımları var. Bu çıkarlar medya organlarını ekonomik baskılara karşısında kırılgan yapıyor.

* Devlet kaynaklı ilanlar adil dağıtılmıyor.

* Bağımsız, sürdürülebilir, kamu yayıncılığı sağlanamamış. Yayıncılık kanunu adil rekabeti garantiye almıyor, tekelleşmeyi engelleyemiyor.

* Gazetecilerin temsiliyeti, gazeteci örgütleri ve hükümete yakın sendikalar arasında bölünmüş durumda. Gazetecilik düşük maaşlar ve iş garantisinin olmaması sebebiyle riskli bir iş alanı haline geldi. Çalışma koşulları, basın kartı edinmedeki zorluklar, iş kanunu ve keyfi akreditasyon kararları ciddi endişe yaratıyor.

* Hükümet, halk protestolarına gittikçe daha az tolerans gösteriyor. Toplanma hakkı üzerine ciddi kısıtlamalar getiriliyor. Zorlama gerekçelerle protestolar engelleniyor.

İnternet özgürlüğü

* İfade özgürlüğü, özel hayatın gizliliği, kişisel bilgilerin yeteri kadar korunamaması, pazara erişim ve sektör üzerindeki aşırı düzenleme endişe verici.

* İnternet yasası Mart ayında TİB’in yetkilerini arttıracak şekilde yenilendi. Yeni düzenleme ifade özgürlüğü, internet özgürlüğü, kişisel hayatın gizliliği ve bireysel haklar açısından endişe verici.

* 80 bin internet sitesi engellendi, bu engelleme kararlarının sadece yüzde 5’i mahkeme kararıyla gerçekleşti.

* Twitter ve YouTube “terör propagandası” iddiasıyla engellendi.

* Ankara ve Suruç’taki gibi hassa kabul edilen saldırılarla ilgili yayın yasakları sık sık tekrarlanıyor.

* İnternet sitelerinin mahkeme kararıyla ya da karar olmaksızın erişime engellenmesi sürüyor. Türkiye, Twitter’a içerik silme ya da hesapların askıya alınması için dünyada en fazla başvuru yapan ülke.

Öneriler

* Türkiye temel hakları, bilhassa da ifade özgürlüğünü, gösteri ve yürüyüş hakkın, kişisel verilerin korunmasını garanti altına almalı, cezasızlığa karşı mücadele etmeli.

* Türkiye gazetecilere yönelik gözdağına karşı çıkmalı, gazetecilere yönelik tehdit ve fiziksel saldırıları soruşturmalı, medyaya yönelik saldırıların önüne geçmeli medya, internet ve ifade özgürlüğünü tehdit eden politik ortamı yatıştırmalı.

* Örgütlenme önündeki engeller için gerekli düzenlemeler yapılmalı, bağımsız gazetecilerin ve tüm medya çalışanlarının istedikleri medya örgütüne üye olmaları sağlanmalı. Örgütlenme hakkı Avrupa standartlarına getirilmeli.

* Türkiye elektronik haberleşmeyi finansal bağımsızlığını güçlendirmeli, internet yasasını revize edip ifade özgürlüğü ve kişisel bilgilerin koruyan bir ortam sağlanmalı.

* Hakaret yasasının eleştiriler üzerinde baskı oluşturmasının önüne geçmeli.

* Var olan internet yasasının Avrupa standartları seviyesine getirilmeli.

* Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın bağımsızlığı güvence altına alınmalı.

* Bant genişliklerinin ve frekansların kullanımında adil dağılım sağlanmalı.

* Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun bağımsızlığı ve üyelerin tarafsızlığı sağlanmalı.

Raporun tam metnine şuradan ulaşabilirsiniz.

Kaynak: http://bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu/169128-ab-ilerleme-raporunda-ifade-ozgurlugu-elestirileri

Özgür Yazılım, Müşterek Veri, Sahiplik ve Gözetim, Veri Etiği konularında tartışılması gerekenler

10 Kasım 2015 tarihinde TOBB ETÜ’de düzenlenen Kamu Açık Kaynak Erişim Konferansında Alternatif Bilişim Derneği üyeleri özgür yazılım (Barış Büyükakyol) , müşterek veri ve müştereklerimiz (Aslı Telli Aydemir), dijital gözetim olgusu ve açık kaynak kod-yazılım (Melih Kırlıdoğ) ile veri etiği  (Mutlu Binark) konularını tartıştılar.

Kişisel Sağlık Verileri Ulusal Kongresi 19-20 Aralık 2015