Kafası Karışık Sansür Mekanizmaları İçinde Hukuk Arayışı

Yazan: Pınar Dağ (1)

Dağ Medya’ya 15 gündür erişim sağlanamıyor. TİB’in “İçeriğin çıkarılması” kararı  mahkemece tüm siteyi kapatma şeklinde vuku buldu. Sitenin tümü yasaklı ancak çıkarılması istenen içeriğin ne olduğunu da hala bilmiyoruz.

Aşağıdaki görsel: http://www.dagmedya.net’in erişim engelinin Gölbaşı/Ankara Sulh Ceza Hakimliğine Yapılan İtiraz Dilekçesi’nden bir bölümün ekran görüntüsüdür.

“İçeriğin çıkarılması” kararına karşı 16 bin içerik keyfi şekilde yasaklı.”Koruma Tedbiri” uygulanan  içeriğin ne olduğunu ise 15 gündür öğrenemedi avukatlarımız. Dağ Medya’da  nasıl bir suç işlediğimizi sistemin kendisi de henüz belirleyemedi.

Cumartesi “İdari Tedbir”

8 Ağustos 2015 Cumartesi günü engellendiğimizi öğrendik. Cumartesi günü ekranda önce, “5651 sayılı kanun  uyarınca yapılan teknik inceleme ve hukuki değerlendirme sonucunda bu İnternet sitesi (dagmedya.net) hakkındaki Telekominikasyon İletişim Başkanlığı’nın  08/08/2015  tarih  ve 490.05.01.2015.206466 sayılı kararına istinaden Telekominikasyon İletişim Başkanlığı tarafından  İDARİ TEDBİR uygulanmaktadır.”  yazısını okuduk. (2)

Pazar “Koruma Tedbiri”

9 Ağustos 2015 Pazar günü ise, “Ankara Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliği’nin 08/08/2015 tarih 2915/682 sayılı kararına istinaden Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından “KORUMA TEDBİRİ* uygulanmaktadır” (3)  yazısını okuduk ve hafta sonu mesai yapıldığını da  anladık.

Sansüre Karşı Hukuk Yolunu Tüketmeye İnat Etmek

Hukuki olarak yanlışlar barındıran bu karara itiraz  ettik. 15 gündür gerekçeli kararı öğrenmek ve  hangi içeriğimizin “intihara özendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkan sağlama ile Atatürk aleyhine işlenen suçlar” (4) içerdiğini bilmiyoruz.

Bu süreçte erişim engeline ilişkin çok fazla tepki verilmesi ve destek almak cesaretlendirici oldu. (5) Türkiye’de sansürün derinlikli ve çok yönlü yaşanıyor olduğunu  daha net anlamış olduk yaşayınca. Avukatların da bu konuya yabancı olduğunu tecrübe edindik.

Erişim engelini delmenin yöntemleri var ancak ilk günden beridir  düşündüğümüz şey bu hukuksuz durum karşısında önce tüm hukuki yolların tüketilmesi gerektiğiydi.  Herkesin aynı şekilde yol izlediği aşikar ancak erişimi delseniz bile, başka bir yere taşısanız da veri tabanınızı; size karşı uygulanan  koruma tedbirini öğrenemediğiniz sürece tekrar erişim engeli riski ile karşı karşıya kalmak zorunda olduğunuz.

Bu hukuksuzluk karşısında “kaçan-kovalanan” üzerinden konumlandırmak kendinizi oldukça yıpratıcı ve haksız bir durum. Sizinle orman kanunları ile muhatap olan bu sistemi hukuki yöntemlerle tüm yavaşlığına rağmen cezalandırmak gerekiyor.

Medyaya yönelik yürütülen bu keyfi erişim engellerine karşı daha fazla sistematik /profesyonel gündem yaratılması ve kamuoyu oluşturulması gerektiği konuşulmaya başlandı.  Bu yönde bir girişim de başlatılıyor gibi. Meslek örgütleri, engellenen sitelerin yetkilileri ve engelleme ile karşı karşıya kendilerinin de kalabileceğini öngören pek çok kişi/kurum bir araya geldi.(6)

Dağ Medya Ne Yapacak, Ne Düşünüyor

2011 yılından beridir bilim, çevre, hayvan özgürlüğü, ekonomi, politika ve yaşam temelli hak ve veri haberciliği yapan ve veri gazeteciliği atölyeleri düzenleyen Dağ Medya ekibi  olarak bu engel bize okuyucuları  engellere/sansürlere karşı daha fazla bilinçlendirmemiz gerektiğini gösterdi.

Bir özgün haberin yolculuğunun ne olduğu ve bunun 16 bin haberde karşılığının ne anlama gelebileceğini/ hikayesini  daha fazla anlatmamız gerektiğinin bilincini yarattı.

Yoğun/bol yolculuklu ve çoğu zaman ekonomik değer de yaratmayan ancak büyük bir disiplinle durmadan düzenlenen Açık Veri ve Veri Gazeteciliği Atölyelerinde engellere /sansürlere  yönelik Türkiye ve Dünya’da neler olduğuna özellikle yer verilmesine karar verdik.

Bu 15 günlük süreçte şunu anladık; sizi okuyan, hikayenizi de bilir ise haksızlıklar karşısında sizi de savunmaktan korkmayabilir. Engele karşı çok fazla insan/kurum destek verdi ancak sitenin düzenli okuyanlarının verilerini incelediğimizde; okuyucunun aynı refleksi göstermediğini fark ettik. Medyada sansür ve sansürün temel özgürlüklerle ilişkisine daha fazla dikkat çekmek gerekiyor.Yaşadığımızın daha fazla toplumsallaştırılması gerçeği önem kazandı.(7)

Sistem İnternet Haberciliği‘ni düzenlemek yerine dijital yayıncılara keyfi müdahalelerde bulunuyor artık. Bu düzenlemelerin de çeşitli kısıtlamalar getireceği belirtiliyor ancak bu ihlaller giderek derinleşiyor. Günlerdir hukuki olarak yanlışlar barındıran bu uygulamayla erişime kapalıyız,  haber yapmayı sürdürsek de oldukça kaygı verici bir sürece evriliyoruz. Bu yönde sürmekte olan kanun ihlallerine yönelik ilerisi için daha fazla hukuki mücadele alanı yaratılmasına kendi çabamızla  zaman ayıracağız. Uğradığımız, hala süren ve giderilemeyen bu haksız engelleme bizi bu yönde motive etti.

Kaynak

1.Pınar Dağ, London School of Journalism’de gazetecilik okudu. John Hopkins Üniversitesi’nde Veri Bilimi (Data Science) üzerine eğitim aldı. San Francisco merkezli Grassroots araştırma kurumunda iş verileri üzerine  araştırmacı olarak görev yapıyor. 2012 yılından beridir  Veri Gazeteciliği (Data Journalism) faaliyetleri yürüten ve  bu alanda çok sayıda atölye düzenleyen Dağ Medya ve http://www.verigazeteciligi.com’un kurucu üyesi. Kadir Has Üniversite’sinde iletişim öğrencilerine veri gazeteciliği eğitimi vermektedir.

2.http://dagmedya.net/2015/08/09/internet-sansuru-tib-idari-tedbir-ile-dagmedya-net-sitesini-kapatti/

http://t24.com.tr/haber/dag-medyaya-erisim-engeli,305633

http://www.diken.com.tr/bir-sansur-de-haber-sitesi-dag-medyaya-geldi/

3.http://dagmedya.net/2015/08/10/dag-medya-tibin-erisim-engeline-itiraz-ediyor/

4.http://www.erzincan.edu.tr/birim/HukukDergi/makale/2009%20XIII_2-9.pdf

5.http://dagmedya.net/2015/08/09/tibin-dag-medyaya-yonelik-sansurune-tepki/

https://docs.google.com/document/d/1NYXqIMCUCPL8Sz39fPqvt39rRpGyi3uQlbGaFsj_LRA/edit?usp=sharing

6.http://dagmedya.net/2015/08/19/gazeteciler-sansure-ve-baskilara-karsi-dayanisma-cagrisi-yapti/

7.https://www.google.com.tr/search?q=veri+gazetecili%C4%9Fi+at%C3%B6lyeleri&biw=1366&bih=667&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0CAYQ_AUoAWoVChMI4pDX9Nq8xwIVA30aCh0xag0_