Yazan: Mutlu Binark, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi
Covid-19 günlerinde K-pop gruplarının dünya turneleri de ertelendi veya iptal edildi. Bu gruplardan biri de Map od Soul:7 adlı yeni albümlerinin dünya turnesine hazırlanan BTS (방탄소년단) oldu. Kore Yaratıcı İçerik Ajansı -KOCCA Global Hallyu Report’da (Şubat, 2020) eğlence dünyası etkinliklerinin çevrimiçi platformlarda sürdürülmesini önermekteydi. Bu öneri, müzik ve yıldız endüstrisi şirketleri tarafından da benimsenerek, salgın günlerinde hızla yaşama geçirildi. BTS grubu için 2019 yılında BigHit Entertainment’e bağlı BeNXCrop tarafından mobil uygulama olan WeVerse adlı hayran klubü kurulmuştu. Pandemi günlerinde bu klüp ile Twitter, YouTube, VLive gibi çevrimiçi platformlarından BTS üyelerinin ARMY (hayran grubunun resmi adı) üyeleri ile daha sık etkileşime girmeleri, çevrimiçi eş anlı veya eşansız izlenebilen etkinlikler (konserler, yarışmalar, yemek yapma, resim yapma vb.) gerçekleştirmeleri planlandı. Weverse’de “BTS ile Korece Öğrenin” dersleri (http://m.koreaherald.com/amp/view.php?ud=20200323000284), Güney Kore hükümetinin kültürel diplomasi politikasına da destek verirken, bir yandan da hayranları BTS üyeleri ile sürekli birlikte bir şeyler yapmaya davet etmekteydi. Ajans, “BTS ile Korece Öğrenin”i otuz bölüm olarak Weverse’den hayranlara ücretsiz olarak sundu. Ajansın yaptığı şu açıklama oldukça manidadır: “Big Hit, K-pop’un ve diğer Kore kültürel içeriklerinin küresel popülaritesi nedeniyle Korece dil eğitimine yönelik artan talep olduğu için, (küresel hayranların) K-pop içeriğine erişimin iyileştirilmesine yardımcı olmak için Korece dil eğitim içeriğini tasarladı” (
https://turk-internet.com/pandemi-gunlerinde-sov-devam-etmeli-ve-sosyal-medya-platformlarinin-rolu-btsden-yeni-bir-supriz-madem-konser-yok-gelin-bts-ile-korece-ogrenin/)
BTS, sosyal medya ortamlarının temin ettiği para-sosyal etkileşim ve hayran katılımı gibi olanakları, BigHit Entertainment tarafından başarıyla kurgulandığı zamandan bu yana başarılı bir şekilde kullanmakta. K-pop’un ve K-pop gruplarının arttırılmış eğlence olarak üretimine ve sahne alışına en iyi örneklerden birisi hiç kuşkusuz BTS’dir (Binark, 2019). Kore Dalgası’nın günümüzde itici gücü olan K-pop’un kadın ve erkek yıldızlarının bedenlerinin yıldız endüstrisi tarafından disipline edildiği ve küresel pazarda değer kazanacak/edecek şekilde ideal dişilliğin ve erkekliğin bedenlerinde kurgulandığını biliyoruz. Yıldız ajansları “kölevari şözleşmeler” ile, K-pop adaylarını kendilerine bağlarken, adayları uzun yıllar süren eğitimler ile sahneye hazırlanmaktadır. Diğer K-pop erkek gruplarında olduğu gibi, BTS’in de “arzu edilen dişilleştirilmiş erkeklik imgesi”ni (Binark ve Karataş Özaydın, 2019) ürettiğini söyleyebiliriz. K-dramalar ve K-pop’ta andorejen erkek imgesi üretilirken (Maliangkay ve Song, 2015: 164), bu imgeler Kore toplumunda varolan homofobiyi ortadan kaldırmaz.
BTS grubunun her bir üyesi, grubun kurgulanması sürecinde farklı özellikleri ile vurgulanarak, küresel müzik pazarında hayran tüketimi ve üretimine sunulmuştur. Bu strateji, grubun biricikliğini ve otantik oluşunu üretir. Grup üyelerinin baştan beri sosyal medyada samimi bir şekilde kendilerini hayranlara açmaları da, grubun kurgulanışına ilişkin bir diğer stratejidir (Binark, 2020). BTS, diğer K-pop gruplarına da giderek artan yoğunlukta sosyal medya kullanmaya zorunlu bırakmıştır. BTS’i diğer K-pop gruplarının sosyal medya kullanımlarından ayıran, gerek BTS’in gerekse hayranların platformlar için yaptıkları içeriklerin platform ekonomisinde gelire dönüşmesi ve BTS’in ücretsiz izlenebilen içerikler kadar abonelik gerektiren özel içerikleri düzenli üretmesidir.
Pandemi günlerinde de, BTS Weverse’den ve VLive BTS Channel’dan izlenebilecek çeşitli etkinlikler planlamıştır. Bu yayınları 2,5 milyon hayran izlemiştir. Bunun yanısıra grup üyeleri BTS’in YouTube kanalında pandemi günlerinde gündelik yaşamlarından çeşitli kesitleri hayranları ile paylaşırken, Twitter’da da aktif paylaşımlar yapmışlardır. Bunlardan biri de Jungkook’un, şarkıcı Lauv’ın NevetNot adlı parçasına yaptığı cover idi. Bu cover’in amatör kaydı, anında 2 milyon beğeniye ulaştı. Jungkook, sosyal medya platformlarında bu tweeti ve cover’ı ile viral oldu (https://www.soompi.com/article/1397988wpp/watch-btss-jungkook-surprises-fans-with-heartfelt-cover-of-lauvs-never-not). Jungkook’un pandemi günlerindeki popülaritesi Barack Obama’yı da etkiledi. Obama, @BTS_twt hesabına mention yaparak, Jungkook’ın bazı fotoğraflarını paylaştı. ABD Eski Başkanı’nın popülaritesinin BTS ve Jungkook’a referans ile kısa sürede yeniden arttığına hiç şüphe yok.
Jungkook’un sosyal medya platformlarında yarattığı değer, Seul’ün Itaewon bölgesinde birkaç diğer K-pop yıldızı ile birlikte gece klubü ziyaretinin magazin basını tarafından ortaya çıkartılması ve ardından hayranların anti veya destekçi şekilde kamplaşması ile devam etti. Jungkook adına BigHit Entertainment hayranlardan resmi olarak özür diledi ve yıldızın gönüllü Covid-19 testi olduğunu, sonucunun da negatif çıktığını açıkladı (https://www.soompi.com/article/1401018wpp/agencies-of-jungkook-mingyu-cha-eun-woo-and-jaehyun-apologize-for-itaewon-outing-confirm-they-tested-negative-for-covid-19). Burada ilginç olan durum, Itaewon’daki bir klubü ziyaret eden bir kişide çıkan korana teşhisinin, tüm Kore’de homofobik söylemle birlikte medyada çerçevelenmesiydi. Ajansın basın açıklaması ve hayranlardan dilenen yazılı özür metninde Jungkook’un bu kişiden önceki hafta Itaewon’a ve farklı bir klube gittiğinin altı çizilmişti. Jungkook’un yetişkin biri olması sosyal linç kampanyasında göz ardı edilmişti. Medya ve sosyal medyada Jungkook’un eğlence mekânı ziyaretinin bu kadar tepki ile karşılaşmasının altında Kore toplumundaki homofobik söylem olduğu çok aşikâr. Ancak, YouTube’da Twitter’da Jungkook’u destekleyen hayranlar, “The Golden Boy” , “The Best Boy” , “AlwaysWithJK” vb. etiketlerle, yıldıza ilişkin çok sayıda güzelleme ve destek içerikleri üreterek, yıldızlarının, “masumiyetini” kanıtlamaya çalıştılar. Bu sürecin sonunda da BigHit Entertainment yıldızın diğer K-pop yıldızlarıyla ortak bir single’nın yakında çıkacağını duyurdu.
K-pop erkek gruplarının gerek albüm gerekse turnelerde bilet satışlarının kadın gruplarından daha fazla olduğu görülmekte (http://m.koreatimes.co.kr/pages/article.amp.asp?newsIdx=289674). Dünyada pandemi devam ederken, K-pop endüstrisi de çevrimiçinde “şov devam etmeli” düsturuyla, KOCCA’nın da desteğiyle K-CON’u çevrimiçine taşımış duruda (https://www.koreatimes.co.kr/www/art/2020/05/732_289603.html). SM Entertainment’in geçen yıl kurguladığı SuperM, Naver’ın VLive platformu üzerinden Nisan ayında Beyond Live adıyla ücretli bir konser (bilet fiyatı yaklaşık 27 ABD dolarıydı) verdi ve 75.000 hayrana ulaştı. NCT 127, TVXQ ve Super Junior da Beyond Live konserlerine katılacaklar. Beyond Live’in ilk konserinde, eğlence çevrimiçi akışım platformunda canlı yayınlanırken 3D ve AR teknolojileri de kullanıldı. Bu konserlerin teknolojinin ve tahayyülün ötesinde yeni sahne ve eğlence kültürü olacağı iddia edildi. (http://beyondlive.smtown.com/en/index.html). İleriki konserlerde SM Entertainment, hayranlara izlemek/odaklanmak istediği yıldızın görüntüsüne kamera seçimi ile yoğunlaşma olanağı tanıyacağını da açıkladı. BTS’de hayranları ile çevrimiçi Weverse’den Haziran’da Bang Bang Con the Live etkinliğiyle buluşacağını duyurmuş durumda.
Güney Kore’li büyük eğlence endüstrisi şirketi CJ ENM’de K-pop ve Kore kültür festivali olarak dünyada bilinen, kültürel diplomasi aracı olarak kullanılan KCON’un, Haziran ayında 30 a yakın K-pop sanatçısının katılımıyla çevrimiçi düzenleneceğini açıklamıştır. Üstelik bu çevrimiçi KCON, konserlerin dışında, yıldız-hayran buluşmalarını, güzellik ve yemek programlarını içerecek; ücretli hizmetlerden elde edilecek gelir UNESCO’ya bağışlanacaktır. Görüldüğü üzere, pandemi günlerinde dahi K-pop’un ve K-pop yıldızlarının platform ekonomisindeki değeri azalmamış, katlanarak artmakta, müzik endüstrisinin içinde bulunduğu zor duruma bir çözüm olarak, yıldız ajansları hem yıldızların hem de hayranların “boş zamanlarını” kullanmakta, değere dönüştürmekte, yakınsak teknoloji ve dijital kültürde yeni tür içerikler üretmektedir. Konserler fiziksel mekânlardan çevrimiçine taşınırken, yıldızların gündelik yaşamları hayranlarına daha çok açılmakta, hayranlar arttırılmış eğlencenin yerine alacak yeni tür eğlence içeriklerini tüketmeye davet edilmektedir.
Hayranların duygusal emeği ve duygu ekonomisi, hem platform ekonomisinin hem de K-pop’un pandemi günlerinde asli gücünü oluşturmaktadır. Küresel medya akışları uzamında, Jungkook’a hayranlığın, sosyal medyada linç edilmesine karşı gösterilen sevgi selinin ve empatinin, KCON’a ve Bang Bang Con the Live’a ücretli katılmaya doğru hareketi, kanımca akışın doğal yönü, arttırılmış eğlence endüstrisince beklenendir.
Kaynakça
Binark, M. (2020). “Arttırılmış Eğlence Olarak K-Pop Ve Bts’in Çekim Gücü”, Asya’da Popüler Kültür ve Medya. (Der.) Mutlu Binark, Ankara: UMAG. (yayına hazırlanıyor).
Binark, M. (2020) “Pandemi Günlerinde Şov Devam Etmeli Ve Sosyal Medya Platformlarının Rolü BTS’den Yeni Bir Süpriz-Madem Konser Yok Gelin BTS İle Korece Öğrenin!”
https://turk-internet.com/pandemi-gunlerinde-sov-devam-etmeli-ve-sosyal-medya-platformlarinin-rolu-btsden-yeni-bir-supriz-madem-konser-yok-gelin-bts-ile-korece-ogrenin/
Binark, M. (2019). Kültürel Diplomasi ve Kore Dalgası “Hallyu”: Güney Kore’de Sinema Endüstrisi, K-Dramalar ve K-Pop. Ankara: Siyasal Yayınevi.
Binark, M. ve Ş.Karataş-Özaydın (2019). “Porselen Yüzleri ve Dişilleştirilmiş Erkek Bedenleri İle K-Erkeklik İmgesi: Güney Kore Yaratıcı İçerik endüstrisi ve Aşık Olunacak Hallyu Yıldızları”, Aşkın Halleri. (Der.) Tezcan Durna ve Nehir Durna. Ankara:UMAG. 165-190.
Maliangkay, R. ve G. Song. (2015). “A sound wave of effeminacy: K-pop and male beauty ideal in China,” K-pop -The International Rise of the Korean Music Industry. (Der.) J. Choi ve R. Maliangkay, London: Routledge. 164-177.
Yeni Medya 