Alptekin KESKİN, Dr., Sosyolog, Bağımsız Araştırmacı
Güney Kore, popüler kültür ürünleri K-pop, K-drama, K-food ve K-oyunlar ile adından son yıllarda sıkça söz ettirmekte. Dünyada her bir Kore popüler kültür ürününün milyonlarca hayranı bulunmakta. Hemen hemen her gün yeni medya platformlarında K-pop gruplarının haberlerini sıkça duymaktayız. K içerikler hayranlarına eğlenceli, sempatik, renkli ve pozitif bir dünya sunmakta. Acaba masum, bebeksi, neşeli ve eğlenceli görünen K-pop yıldızlarının içinde bulunduğu K-pop müzik endüstrisinin arka planında neler bulunmakta?
Kore Dalgası’nın gelişmesinde ve tüm dünyaya yayılımında K-pop yıldızları ve şöhret yaratım endüstrisinin oldukça büyük bir payının olduğu bilinmektedir (Binark, 2019). Güney Kore yaratıcı içerik endüstrisi her ne kadar ülkeye milyarlarca dolar katkı sunsa da değişmeyen bir gerçek mütemadiyen su yüzüne çıkmakta: Endüstrideki şöhret yaratım süreci ve idol sistemindeki sorunlar. K-pop’un, hiper kapitalizmin günümüzdeki en renkli, canlı ve eğlenceli tarafının olduğunu bilmekteyiz. Ancak durum hiç de eğlenceli pop grupları ve eğlenen hayranlardan oluşmuyor. Kore yıldız üretim sürecinin müthiş sistematize olmuş tarafı “insan” olmaya ilişkin temel unsurları es geçmekte. Bunu Kore ile ilgili intihar istatistiklerden ve bu istatistikler içerisinde K-idollerin medyada sıkça yer bulan intihar haberlerinden görmekteyiz. Son olarak bu durum K-Pop yıldızı Moonbin’in ölümünde bir kez daha anlaşıldı. 19 Nisan 2023 tarihinde ünlü K-Pop grubu Astro’nun 25 yaşındaki solisti Moonbin’in evinde ölü bulunması ve intihar etmiş olmasının konuşulması yaklaşık 2 yıl içerisinde 6. K-pop grubu üyesinin intihar etmesiyle ilişkilendirildiğinde Türkiye’de tekrar sosyal medyada K-Pop’un yasaklanmasıyla ilgili haberlerin artmasına ve idol sisteminin tartışılmasına yol açtı (K-pop gruplarının intihar etmesini de söylem mekanizmasının içerisine alarak Türkiye’de K-Pop’un yasaklanmasını temele alan -ve halen devam eden- #kpopyasaklansın etiketi ile Twitter’da dolaşıma sokulan söylemin analizi ile ilgili bir çalışma için bkz. Keskin ve Binark, 2021)
Moonbin’in intiharından önce Kore yıldız üretim sürecindeki intihar olayları ile ilgili bazı bilgileri paylaşmak gerekmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar intihar düşüncesi ile zorbalık (özellikle siber zorbalık) mağduriyeti arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir (Hinduja ve Patchin, 2010). Özellikle K-pop yıldızlarına rekabetin en üst safhada olduğu K-pop endüstrisi endüstri tarafından yüklenen mükemmel ve biricik olma gibi baskıların, idollerin sosyal hayatında sıfır hata ile yaşamalarını mecbur kıldığı bilinmektedir. Yıldız intiharlarına yalnızca bireysel açıdan da yaklaşılmamalıdır. Kore toplumundaki hegemonik ve sosyal panoptik yapının da bu bağlamda sorgulanması gerekmektedir. Nitekim Kore’de idollerinin sosyal medya platformlarında maruz kaldığı siber zorbalık, nefret söylemleri, depresyon ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi konularla yıldız intiharı olaylarının gerçekleşmesi arasında ilişki kuran kimi çalışmalar mevcuttur (bkz. Park ve Kim, 2021; Zysik, 2021; Saeji. C.T. vd., 2018 ).
Şimdi tekrar Moonbin’in intihar olayına gelelim. Moonbin’in intihar olayından sonra daha önceki idol intiharlarına benzer şekilde Twitter’da Astro ve Moonbin hayranları tarafından #Moonbin ve #MoonBinWeLoveYou etiketleri açıldı ve oldukça geniş yankı buldu. Hatta #MoonBinWeLoveYou etiketi Twittter Türkiye’de TT oldu. Twitter Türkiye’de hayranlar Moonbin’in intiharından sonra ünlü yıldıza iyi dileklerini ve üzüntülerini içeren mesajlar paylaştılar. Tayland’ta ve Endonezya’da Moonbin hayranları sokaklara, açık alanlara ve Kore Büyükelçiliği önüne çiçekler bıraktılar, Moonbin’i andılar (Hayranların Kore Büyükelçiliği önüne çiçek buketlerini bırakmaları K-Pop gruplarının Kore kültürel diplomasisindeki önemine de işaret etmektedir). Tüm bunlar aslında bir taraftan K-pop hayranlığında hayran-ünlü etkileşimini ve ünlülerin hayranların günlük yaşamlarında yalnızca basit birer müzik grubu/fenomen olmadığını göstermekte. Diğer taraftan K-Pop şöhret yaratım endüstrisinde ünlülerin idealize edilmiş mükemmelliklerinin onların birer insan olduğunu ne kadar görmezden geldiği noktasındaki tecimselliğini ve yine bu konuyla ilişkili olmak üzere K-pop endüstrisindeki hayran katılımı ve etkileşimini esas alan hayran yönetim sisteminin ünlülerin ilk sahneye çıkışından ölümüne kadar ne kadar etkili olduğu hakkında da bize oldukça açık bilgiler sunmakta.
KAYNAKÇA
Binark, M. (2019). Kültürel Diplomasi ve Kore Dalgası: Hallyu. Siyasal Kitabevi: Ankara.
Hinduja, S.& Patchin, J. W. (2010). “Bullying, cyberbullying, and suicide”. Archives of suicide research, v. 14(3): 206-221. https://doi.org/10.1080/13811118.2010.494133
Keskin, A. & Binark, M. (2021). Türkiye’de K-Pop Karşıtı Söylem ve K-Pop Hayranlarının Taktiksel Mücadelesi . Moment Dergi Erkeklikler – 1 , 144-167 . DOI: 10.17572/mj2021.1.144167 https://dergipark.org.tr/tr/pub/moment/issue/72740/1181738
Park, S.& Kim, J. (2021). “Tweeting about abusive comments and misogyny in South Korea following the suicide of Sulli, a female K-pop star: Social and semantic network analyses”. Profesional de la información, 30(5), e300505.https://doi.org/10.3145/epi.2021.sep.05
Saeji, C.T., Choi, G., Selinger, D., Shababo, G., Cheung, E.Y.N., Khalaf, A., Owens, T. Ve Tang, K. (2018). Regulating the Idol: The Life and Death of a South Korean Popular Music Star. The Asia-Pasific Journal 16/13/3:1-29.
Zysik, C. (2021). K-Pop And Suicide—Marginalization And Resistance In The Korean Pop Industry. Sample, 19:1-18.
Yeni Medya 